“Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla son beş yılda başta sosyal medya paylaşımları nedeniyle 10 binlerce yurttaşa dava açıldı. Bu davaların son örneği, 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’nde “ “Zıpla, zıpla, zıplamayan Tayyip’tir” sloganı attığı iddiasıyla kadınlara açılan dava oldu.
Sadece son 5 yılda yaklaşık 10 bin yurttaşa çeşitli gerekçelerle “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla açılan davalarda ceza verildi. Özellikle sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek açılan bu davaların son örneği ise 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü sırasında slogan atan kadınlar oldu.
Eylemden 2 gün sonra gece vakti evlerinden gözaltına alınan kadınlar “tempolu şekilde zıplayarak” slogan attıkları için “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla karşılaştılar. Cumhuriyet’e konuşan Çiçek Yaman, hukukçular Köksal Bayraktar ve Celal Ülgen, “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasını değerlendi.
“Cumhurbaşkanına Hakaret suçu, devlet şiddeti için bir kılıfa dönüştürüldü”
8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’ne katılan ve gözaltına alınanlardan birisi olan Çiçek Yaman şu değerlendirmeyi yaptı: “Cumhurbaşkanına hakaret suçu aslında Türkiye’de siyasal iktidarın hoşuna gitmeyen insanları bir biçimiyle devlet şiddetine maruz bırakmak için kullanılan bir kılıfa dönüştü. Bu dosyada da suçlama tam olarak şöyle geçiyor: “8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’nde kitlenin, ‘Zıpla zıpla, zıplamayan Tayyip’tir!’ sloganı eşliğinde ritmik bir biçimde zıplaması.” Düşünün ki şu an bu ülkede Recep Tayyip Erdoğan olmak istememek bile suç. Hadi böyle bir şey yaptınız, ritme uygun zıplamak nasıl suç gerekçesi olabilir? Ortada bir suç falan da yok, bu durumun tamamı kadınlara gözdağı verme çabası. ‘Siz mücadelenizde ısrarcı olmaya devam ederseniz evlerinize kadar girer size rahat vermeyiz’ demeye çalışıyorlar.”
11 ülkenin ceza kanununda “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçu yok
Avrupa ülkeleri ile Türkiye’deki yasal düzenlemeyi değerlendiren Köksal Bayraktar, AİHM’in birçok konuda Avrupa ülkelerindeki davalarda farklı kararlar verdiğini belirterek şöyle konuştu:
“Cumhurbaşkanı halk tarafından seçiliyor, TBMM’de güvenoyu alamıyor, dilediği konuda kararname çıkarıyor. Eski anayasada var olan ‘Cumhurbaşkanı’nın partisi ile ilişiği kesilir’ şeklindeki cümle çıkarılmıştır. Cumhurbaşkanımız parti başkanıdır şu anda. Karşısına muhalefet organlarını alıyor. Siyasi hak yönünden irdelememiz lazım. Bu nedenle “cumhurbaşkanına hakaret” basit bir vatandaşa hakaret gibi mütalaa edilmelidir. 11 ülkenin ceza kanununda doğrudan doğruya “cumhurbaşkanına hakaret” suçu yok. Türkiye’de neden insan hakları bu kadar yargının önüne düşürülüyor? AİHM’nin bu konudaki kararları daha da ilginçtir. AİHM, 14 Mart 2013 tarihinde verdiği Hervé Eon Fransa kararında, Sarkozy’ye karşı sövgü niteliğindeki sözleri düşünce özgürlüğü içinde mütalaa etmiş ve suç bulmamıştır. Karara konu olayda, Cumhurbaşkanı Sarkozy’nin Laval’e yaptığı bir ziyarette gösteri yapan kalabalık içindeki bir kişinin havaya kaldırarak tuttuğu afişte yazılı “Defol git zavallı aptal”, “Defol salak herif” anlamlarına gelen cümlelerden ötürü Fransa’da verilen mahkûmiyet kararını, AİHM hak ihlali olarak nitelemiştir.”
“Zıplayan kadınların ‘Cumhurbaşkanına Hakaret’ iddiasıyla gözaltına alınmaları trajikomik”
Avukat Celal Ülgen ise “Zıplayan kadınların “cumhurbaşkanına hakaret” ettikleri gerekçesi ile gözaltına alınmaları trajikomik bir olaydır. Buna gülüp geçiyoruz ama kimse yargıyı bu kadar komik duruma düşürme hakkına sahip değildir. Cumhurbaşkanı için mizah yoluyla yapılmış hafif sayılacak bir eleştirinin hakaret kapsamında soruşturmaya, gözaltına ve hatta tutuklamaya kadar götürülmesi nasıl bir hukuk reformu öngörüldüğünün açıkça anlatılmasıdır. Siyasetçilere yapılan eleştirileri hakaret nedeniyle baskı altına almaya kalkmak, demokratik bir toplum üzerinde “düşünmeye ve düşünmeyi açıklama özgürlüğüne caydırıcı” bir etki yapar, ifade özgürlüğünün kullanılmasına karşı “soğutma efekti” yaratmasına neden olur. Yani eleştiriye, hatta siyasetçiye hakarete karşı yaptırım uygulanması ifade özgürlüğünün önünde otosansürü tetikleyen bir işlev görür ki bu demokrasiyi yok eder” ifadelerini kullandı.