Assos Antik Kenti ve Antik Limanı’nda yapılan, ciddi tahribat ve yıkıma neden olan “Assos Kaya Islah” projesine karşı açılan davada mahkeme “yürütmeyi durdurma” kararı verdi.
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde yer alan ve kuruluşu M.Ö. 2000’e uzanan Assos Antik Limanı, Athena Tapınağı, amfitiyatro ile tarihi cami, köprü, kale, taş evler, oteller ve restoranlar ile her yıl yüz binlerce ziyaretçiyi ağırlıyordu.
Ancak bölgedeki kaya düşmeleri gerekçe gösterilerek AFAD tarafından 1 yıla yakın süreyle inceleme yapıldı ve hazırlanan rapor doğrultusunda alan “afet bölgesi” ilan edildi.
Tahribat ve yıkım!
Bunun üzerine Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği, 26 Mart 2021’de “Ayvacık İlçesi Assos Kaya Islahı Yapım İşi”ni ihale etti. İnşaat ihalesini alan Niday İnşaat Ltd. adlı bir şirket Nisan 2021’de işe başladı. Alan, Çanakkale Valiliği tarafından turizm faaliyetine ve girişlere 500 gün süre kapatıldı.
Yapılan çalışmaları görüntüleyen Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Assos Dostları, çalışmaların çok ciddi tahribat ve yıkıma neden olduğuna dikkat çekerek Ayvacık Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
Ayrıca, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alan ve 1. derecede arkeolojik ve doğal sit alanı olan Assos Antik Kenti Limanı’nda yapılan projenin uygun olduğuna dair Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 16 Aralık 2020 tarihli kararının “1. derece tarihi ve doğal sit alanları ile ilgili İlke kararlarına aykırı olduğu ve hukuka uygun olmadığı gerekçesi” ile kararın iptali ve yürütmenin durdurulması talepleriyle de dava açtı.
Yürütmeyi durdurma kararı verildi
Çanakkale 2. İdare Mahkemesi, Assos Antik Kenti ve Antik Limanı’nın üst tarafında gerçekleştirilen “Assos Kaya Islahı” projesine ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, yazılı açıklama yaparak, “Mahkemenin verdiği bu karar en başından bu yana duyduğumuz bilimsel ve hukuksal kaygıları doğrulamıştır” dedi.
Mahkeme kararı
Mahkeme, Antik Limandan Behramkale Köyü’ne kadar uzanan alanın tamamının 1. derece arkeolojik sit ve yer yer de 1.derece doğal sit alanı, Antik Limanın bulunduğu bölgenin ise arkeolojik kentsel sit alanı olduğunu belirterek, “Afet durumlarında 1. derece sit alanlarında zemine en az müdahale edilmesi gerektiği, kararda süre bulunmadığı ve bilim kurulu oluşturulmadan karar verildiği” gerekçeleriyle Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının bu konudaki 658 ve 562 sayılı ilke kararlarına aykırı olduğuna hükmetti.
“İyileştirme için acilen çalışma yapılmalı”
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, yapılan yanlışlardan geri dönülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için gerekli bilimsel araştırma ve uygulamaların acilen yerine getirilmesi için çağrı yaptı:
“Can ve mal güvenliği tabii ki hepimiz için önemlidir. Bilimsel yaklaşımla, daha az müdahale ile gerekli önlemler alınabilecekken Assos Antik Limanı’nda yanlış ve telafisi oldukça güç bir müdahale gerçekleşmiş ve amacın dışına çıkılarak Assos’un doğal ve kültürel peyzajı katledilmiştir. Halihazırda ortaya çıkan durumu alana girişin yasak olması nedeniyle detaylı incelememiz mümkün olmamakla birlikte, uzaktan yaptığımız tespitlerle mevcut durumun çevresel ve yaşamsal riskler oluşturduğuna dair ciddi kaygılarımız vardır.
“Bu kaygılarımızın giderilmesi ve can ve mal güvenliğinin sağlanması ve gerekli önlemlerin alınabilmesi için konusunda uzman bilirkişilerce ‘durum tespiti’ yapılmasına ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz. Bölge halkımızın, köylülerin ve turizmcilerin inşaat nedeniyle maruz kaldıkları gelir kaybından bizler de endişeliyiz ve alanın bir an önce turizme açılmasını istemekteyiz. Diğer yandan Assos’un doğal ve kültürel değerler olmadan bölgedeki turizmin de değeri kalmayacaktır.”