Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Merkez Yürütme Kurulu, 6 Şubat 2023’te gerçekleşen Maraş merkezli depremlerin üzerinden 30 ay geçmesine rağmen bölgedeki eğitim yetersizliklerinin ve eşitsizliklerin devam ettiğini açıkladı. Hatay’da kalıcı konutların yalnızca üçte birinin teslim edildiği ve teslim edilenlerde altyapının tamamlanmadığı belirtilen raporda, eğitim alanındaki sorunlar da öne çıkarıldı.
Rapora göre, Hatay’da bazı okullar ikili öğretime geçmiş, bazı binalar birden fazla okul tarafından kullanılıyor, personel eksikliği ciddi bir sorun oluşturuyor ve velilerden “bağış” adı altında ücret toplanıyor. Bazı mahallelere okul yapılmıyor, mevcut binalar başka kurumlara devrediliyor. Ağır araç trafiği ve açık kanalizasyon hatları çocukların güvenliğini tehdit ediyor.
Maraş’ta sadece 8 prefabrik ve 1 konteyner okulda eğitim sürüyor. Kalabalık sınıflar ve yetersiz donanım eğitimin niteliğini düşürüyor. 6 bin konut teslim edilmesine rağmen altyapı sorunları nedeniyle birçok aile taşınamamış, 13 bin 800 öğrenci taşımalı eğitime devam ediyor. Öğrencilerin yüzde 62’si beslenme desteği alamazken, ortaokul ve liselilerin yüzde 48’i internet veya cihaz erişimine sahip değil. Anadilde eğitim hakkı yok sayılıyor ve çocuk emeği sömürüsü devam ediyor.
Maraş kırsalında kız çocuklarının eğitim devamlılığı azaldı, devamsızlık ve erken yaşta zorla evlilikler arttı. 61 okul ve 943 derslik açılmış, 105 okulun yapımı ve 39 okulun güçlendirmesi sürüyor. Ancak konteyner okullara bel bağlanması, kalıcı çözümden uzak maliyet odaklı bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor.
Diğer şehirlerde durum şöyle: Adana’da hasarlı 35 okulun durumu gizleniyor, riskli binalarda eğitim devam ediyor. Urfa’da 140 okulun yarısı tamamlandı, öğretmen açığı 12 bine ulaştı. Osmaniye’de kalıcı çözümler üretilmedi. Kilis’te 36 okul yıkıldı, yalnızca 18 okul tamamlandı. Diyarbakır’da yeni konut dağıtımı şeffaf değil ve ulaşım sorunları sürüyor. Antep’te altyapı sorunları çözülemedi, konteyner okullarda eğitim devam ediyor. Elazığ’da ise okul inşaatları ve konut teslimleri gecikiyor.
Eğitim Sen’in Talepleri:
• Konteyner okullar kapatılmalı, depreme dayanıklı okullar hizmete alınmalı.
• Her öğrenciye ücretsiz yemek, temiz su, kırtasiye, dijital erişim ve ulaşım desteği sağlanmalı.
• Eğitim emekçilerine kadrolu ve güvenceli istihdam sağlanmalı; geçici modeller sona erdirilmeli.
• Norm kadro adaleti sağlanmalı, barınma sorunları için lojman ve kira desteği verilmeli.
• MESEM uygulamaları ve çocuk emeği sömürüsü durdurulmalı, mevsimlik işçi çocuklar için telafi eğitimleri düzenlenmeli.
• Kamu kaynakları rant projelerine değil, kamusal, bilimsel, laik ve anadilinde eğitime aktarılmalı.
• Acele kamulaştırmalar durdurulmalı, okul çevrelerinde güvenlik önlemleri alınmalı.
• Güvenli ve sağlıklı barınma hakkı güvence altına alınmalı.
• Beklenen depremlere karşı afet hazırlık planları yapılmalı, tatbikatlar düzenlenmeli.