ABD Temsilciler Meclisi’nin Türkiye aleyhinde aldığı ezici çoğunlukla aldığıı iki karar, Türkiye’nin karşısına Amerikan demokrasisinin bir ‘cilvesi’nin çıkabileceğine işaret ediyor. Senato da kararlardan birini veya ikisini üçte iki çoğunlukla kabul ederse, Ankara’nın iyi ilişkiler kurduğu ABD Başkanı Donald Trump’ın veto hakkı geçersiz kılınacak.
ABD Temsilciler Meclisi’nin Suriye’deki harekâta tepki olarak Türkiye’ye karşı iki ayrı tasarıyı ezici çoğunlukla kabul etmesinin ardından ne olacak? İç kamuoyu tarafından S-400 krizinde ve Türkiye’nin son harekâtında ‘yeterince tepki göstermemekle’ suçlanan ABD Başkanı Donald Trump, tasarıları istese bile veto edebilecek mi?
Temsilciler Meclisi’nin, biri Ermeni soykırımının tanınmasını, diğeri de Suriye’deki harekât nedeniyle Türkiye’ye yaptırım dayatılmasını öngören iki kararı da ezici bir çoğunlukla kabul edildi. Soykırım tasarısı 405’e karşı 11 oyla, yaptırım çağrısı da 403’e karşı 16 oyla geçti.
Amerikan demokrasisinin 'Cilvesi'
Lehte ve aleyhteki oylar arasındaki bu ezici fark, Türkiye’nin karşısına Amerikan demokrasisinin bir ‘cilvesi’nin çıkabileceğine işaret ediyor. Zira ABD’de başkanlara veto hakkı verilse bile, Kongre’ye de ‘süper çoğunluk (super-majority)’ sağladığı durumlarda başkanlık vetosunu geçersiz kılan (veto-proof) kararlar alma hakkı tanınıyor. ‘Süper çoğunluk’, Kongre’nin her iki kanadında da, üçte iki oranında bir oya ulaşılması anlamına geliyor.
ABD’nin başkanlık sisteminin en temel ilkesi olan kuvvetler ayrılığı açısından kritik sayılan bu denge, iki partinin hakim olduğu sistemde Cumhuriyetçiler ile Demokratları uzlaşmaya zorluyor.
Seneto'da 67 oya ulaşır mı?
Bu matematik, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nde bir karar için 290 oya, 100 üyeli Senato’da ise 67 oya ulaşılmasını öngörüyor. Dolayısıyla, Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi’nde dün Türkiye’ye karşı oylanan iki karar süper çoğunluğa ulaşmış durumda. Şimdi gözler, Kongre’nin üst kanadı Senato’ya çevrilmiş durumda. Eğer tasarılar Senato’da oyladığında da en az 67 lehte oy alırsa, Trump’ın veto hakkı geçersiz sayılacak ve Amerikan yönetimi kararları kabul etmiş sayılacak.
Graham başı çekiyor
Peki Trump’ın partisi olan Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato nasıl bir tavır alacak? İlk işaretler, Senato’nun da süper çoğunluğa ulaşabileceği yönünde. Zira, Trump’a yakınlığıyla bilinen, Türkiye’nin ABD ile ortak bir güvenli bölge kurmasına destek veren fakat tek taraflı harekatın ardından yaptırımların en ateşli savunucusu haline gelen Cumhuriyetçi Senatör Lindsay Graham, dün, “Senato’nun bu işi devam ettirmesini ve Türkiye’nin, onlar bize ve müttefiklerimize sorun yaratırken ABD’nin kenarda oturmayacağını tartışmasız bir şekilde görmesini sağlayacağını bekliyorum” dedi.
(DUVAR)