İlerici Enternasyonal Sekreterliği, Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) iklim kriziyle ilgili 23 Temmuz 2025 tarihli kararını “tarihi” olarak değerlendirdi. Sekreterlik, yaptığı açıklamada kararın yalnızca devletleri değil, bu sistemi sürdüren ekonomik yapıları da doğrudan hedef aldığını belirterek net bir çağrıda bulundu:“Kapitalizm yasadışıdır. Ve biz de buna göre hareket ediyoruz.”
1,5°C sınırı artık yasal bir eşik: Eylemsizlik insan hakları ihlalidir
Açıklamada, UAD’nin 15 yargıcının oybirliğiyle aldığı görüş hatırlatılarak şu ifadeler yer aldı:
“Devletler, bu gezegensel limit aşımını durdurmak ve sorumluları hesap vermekle yasal olarak yükümlüdür.”
Uluslararası Adalet Divanı, yalnızca çevre anlaşmalarının değil, genel uluslararası hukukun ve insan hakları hukukunun da ihlal edildiğini teyit etti. Açıklamada bu kararın anlamı şu sözlerle vurgulandı:
“İklim krizi sadece siyasi bir başarısızlık değil. Ekonomik ve hukuki bir kriz. Ve onu yönlendiren sistem -kapitalizm- her açıdan yasa dışı.”
Fosil yakıt sübvansiyonları “uluslararası haksız fiil” olabilir
UAD’nin görüşüne göre, fosil yakıt üretimi, tüketimi ve sübvansiyonları, uluslararası hukuk nezdinde haksız fiil sayılabilir. Bu tespitin küresel mücadele açısından anlamı, İlerici Enternasyonal’in açıklamasında şöyle ifade edildi:
“Mahkeme, fosil yakıtların üretim ve tüketimini teşvik etmenin hukuka aykırı olabileceğini ilan ederek, dünya genelindeki hareketlere yeni bir yasal araç ve güçlü bir anlatı sunmuştur.”
“Kirleten, yağmalayan ve kâr edenler sadece ahlaksız değil, aynı zamanda suçludurlar.”
İklim adaleti artık bir tercih değil, yasal zorunluluk
Açıklama, Uluslararası Adalet Divanı’nın kararının ardından iklim adaletinin hukuki bir zorunluluk haline geldiğini vurguluyor:“İklim adaleti artık bir talep değil, yasal bir zorunluluk.”
Bu yönüyle, karara yalnızca çevre hukuku açısından değil, sistem karşıtı mücadele açısından da yaklaşan İlerici Enternasyonal, bu süreçte yer alan aktörlere özel olarak atıf yaptı. Küçük ada devleti Vanuatu tarafından başlatılan sürecin, Yerli Chamorro halkından insan hakları savunucusu Julian Aguon gibi figürlerin katkısıyla geliştiği belirtildi.
“Her zamanki işler bitti”: Küresel Güney’in sesi Mahkeme’de yankı buldu
Açıklama, Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Jorge Viñuales’in şu sözlerine yer verdi:“Mahkeme esasen Küresel Güney ve küçük ada gelişmekte olan devletlerinin yanında yer aldı.”
Yine açıklamada, Mahkeme’ye sunulan hukuki argümanların şekillenmesine yardımcı olan Julian Aguon’un sözleri öne çıkarıldı:“Her zamanki gibi işler bitti. İklim sorumluluğunda yeni bir dönem başlıyor.”
Kapitalizm teşhir edildi: Artık kâr değil, yaşam öncelikli
İlerici Enternasyonal, açıklamasını sistemsel bir eleştiriyle sonlandırdı:
“Fosil yakıtlara yıllık 7 trilyon dolar sübvansiyon sağlandığı, çevresel zararın ‘dışsallık’ olarak değerlendirildiği ve kâr amacının insanların ve gezegenin hayatta kalmasının önüne geçtiği bir sistem… artık yasal meşruiyetini kaybetmiştir.”
“İşte bu yüzden bu hafta şunu söylüyoruz: Kapitalizm yasadışıdır.”
Yasal zemin güçlendi, mücadele büyüyor
İklim krizini doğrudan kapitalist sistemle ilişkilendiren bu açıklama, küresel mücadeleye yalnızca moral değil, hukuki bir zemin de sunuyor. Artık talepler sokaklardan mahkeme salonlarına taşınabilir, şirketler ve devletler yalnızca teşhir değil, yargı konusu da edilebilir.
Siyasi Haber – Dış Haberler