Asya-Pasifik bölgesinde ekonomik ve politik alanlarda Çin’in yükselişi ve Kuzey Kore’nin nükleer denemeleri nedeniyle atmosfer iyice gerildi. Bu gelişmeler, Avustralya ve Japonya’yı askeri alanda yakınlaşmaya itiyor.
Japonya ve Avustralya, iki ülke arasında düzenli askeri operasyonlar düzenleyecek bir ortak savunma gücü anlaşması (VFA) üzerinde imzaya oldukça yakın.
Her iki hükümete de yakın olan kaynaklara göre, Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull Japonya’yı ziyaret ederek anlaşmayı imzalamak üzere mevkidaşı Shinzo Abe ile görüşmelerde bulunacak.
Gazete Duvar’dan Tarkan Tufan’ın aktardığı, Yomiuri Shimbun gazetesinin haberine göre Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull ve Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Kasım 2017’de Manila’da düzenlenen ASEAN zirvesinde ikili bir toplantıda bir araya geldiler.
Bir gözü 2018 yılının sonuna dek İngiltere’yle benzer bir pakt üzerinde görüşmelerde olan Tokyo’daki yetkililer, “benzer müttefikler” ile koordinasyonu güçlendirerek, Kore Yarımadası ile Doğu ve Güney Çin denizlerinde yükselen gerilim karşısında uluslar arası savunma işbirliğini (ABD’nin yanı sıra) farklı yollarla derinleştirmeyi amaçlıyor.
Anlaşmalar çoğalacak
VFA anlaşması, katılımcı ülkelerden birinin topraklarında düzenlenecek ortak tatbikatlar ve afet kurtarma görevleri gibi geçici faaliyetlerde bulunan yabancı güçlerin hukuki statüsünü kapsamlı bir şekilde tarif ediyor.
Canberra ile yapılan geniş kapsamlı anlaşma, Tokyo’da düzenlenen ilk VFA anlaşması olacaktı; ancak öncesinde, ABD ve müttefik kuvvetlerinin uzun süredir Japonya’da bulunan varlığını ön planda tutan bir savunma anlaşması imzalandı.
Japonya ve Avustralya arasında 2014 yılında başlayan görüşmeler esnasında iki hükümet, Japonya Öz Savunma Gücü (SDF) veya Avustralya ordusunun geçici süreyle her iki ülkede ortak tatbikatlar ve diğer görevler düzenleyebilmesi ve taşınan eşyalar üzerine gümrük muafiyetiyle silah ve mühimmat getirme izni verilmesi gibi gerekli prosedürleri sadeleştirmek hususunda mutabakata vardılar.
Savunma güçleri personeli de dahil olmak üzere, ilgili tarafların her iki ülkede suç işlediği durumlarda, ilke olarak suçun işlendiği ülkenin kanunları öncelik kazanacak. İstisnai durumlar ve kuralların kendine has kapsamlarıyla diğer konular hakkında detaylarda uzlaşmak daha uzun zaman gerektirdiğinden, Tokyo ve Canberra bu tür meseleler hususunda ikili görüşmeleri sürdürecek.
Tokyo’nun VFA’ları yaygınlaştırma çabasının ardında, SDF ile yabancı kuvvetler arasında ortak tatbikatlar gerçekleştirme konusundaki son girişimleri yatıyor.
Kara Öz Savunma Gücü ilk kez 2015 yılında ABD-Avustralya ortak tatbikatlarına katılmıştı. Hava Öz Savunma Gücüyse, gelecek yıl Japonya’da Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri’yle birlikte ilk tatbikatını yapmayı planlıyor.
Temel hedef Çin ve Kuzey Kore
Bu arada 14 Aralık tarihinde Japonya ve İngiltere dışişleri ve savunma bakanları arasında “iki artı iki” diye adlandırılan düzenli ortak tatbikatlar yapılması planı da görüşüldü. Yetkililer, tatbikatların genişletilmesi amacıyla VFA görüşmelerinde bir sonuca ulaşmaya çalışıyorlar.
Savunma Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, VFA’nın “iki ülkenin içinde ve dışında ikili bir güven ilişkisi sergileme” etkisine sahip olmasının beklendiğini ifade etti.
Tokyo, Kuzey Kore’ye karşı caydırıcılığı güçlendirmek ve Çin’in bölge denizlerindeki hamlelerine karşı tavır göstermek amacıyla Abe’nin “özgür ve açık Hint-Pasifik stratejisine” dayanan güvenlik işbirliği ağını genişletmeyi amaçlıyor.
Yazının aslı Sydney Morning Herald gazetesinde yayınlanmıştır.