Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komite’nin (UNCAT) 4. Periyodik İncelemesi Raporu’nu 13 Mayıs’ta resmi internet sitesinden yayımladı. Raporda, Türkiye’deki cezasızlığa dikkat çekildi ve çözüm sürecinin bitmesinin ardından yaşanan hak ihlallerinin, özellikle de sivil ölümlerin sorumlularının yargı önüne çıkarılmasına gerektiğinin altı çizildi.
*Fotoğraf: Duvarın Ötesi-Duygu Yıldız
Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komite'nin (UNCAT) 4. Periyodik İncelemesi Raporu'nu 13 Mayıs'ta resmi internet sitesinden yayımladı. Raporda, Türkiye'deki cezasızlığa dikkat çekildi ve çözüm sürecinin bitmesinin ardından yaşanan hak ihlallerinin, özellikle de sivil ölümlerin sorumlularının yargı önüne çıkarılmasına gerektiğinin altı çizildi. Sitede yayımlanan açıklamada, Dışişleri Bakanlığı'nın bir mektupla araştırma ve inceleme için davet edildikleri açıklandı. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, en kısa zamanda bir heyet hazırlanacağını da duyuruldu.
Faili meçhul cinayetlerin akıbetine ve soruşturmalarının neticesine işaret eden komite, bu soruşturmalara örnek olarak, 2007'de katledilen Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink ve Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi cinayeti ile Hürriyet gazetesine yönelik düzenlenen saldırıyla ilgili soruşturmaları gösterdi. Komite, işkenceye ilişkin yasal düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına da yansıdığı şekilde etkin soruşturma yapılmadığı yönündeki endişesini rapor etti.
Türkiye'nin 2011 ile 2013 arasında 6 kötü muamele dosyasıyla ilgili istenen bilgileri sağlamadığını, 2014-2015'te ise bu suçlamalarla ilgili hiçbir sorumlunun cezalandırılmadığı vurgulandı. Komite, işkence ve kötü muamele zanlılarının etkin bir soruşturmaya tabi tutulmasını ve eylemlerine uyan suçlamalardan yargılanmalarını istedi.
‘Görevden alınsınlar’
UNCAT, işkence ve kötü muamele ile suçlananların, benzer suçlamaları yeniden işlemelerini, misillemede bulunmalarını ve soruşturmaya engel olmalarını önlemek için acilen görevlerinden el çektirilmesini talep etti. Görevlilerin, işkence suçlamasında bulunan gözaltındaki kişileri ve yakınlarını tehdit amacıyla karşı suçlamada bulunmalarının önünün alınmasını da isteyen komite, işkence ve kötü muameleye ilişkin başvurularla bunlara karşılık yapılan işlemlere ilişkin verilerin paylaşılmasını da istedi.
Çözüm sürecinin sona ermesi
Polisin Czre ve Silopi gibi kentlerde çözüm sürecinin bitmesiyle birlikte başlayan çatışmalarda işkence ve kötü muamelede bulunduğuna ilişkin çok sayıda güvenilir raporlar aldığını belirten komite, IŞİD saldırılarıyla bağlantılı olmakla suçlanan kişilere yönelik muameleyle ilgili de endişesini dile getirdi.
Cizre'de polis şiddeti
İşkence yasağını hatırlatan Komite, Cizre'de Aralık 2015 ile Mart 2016 arasında güvenlik güçlerinin işkence, kötü muamele ve polis istismarına ilişkin 52 kişi tarafından yapılan bildirimlerin etkin, bağımsız ve tarafsız bir şekilde soruşturulmasını istedi. İşkence iddialarının yetkili konumdaki kişileri de kapsayacak şekilde soruşturulmasını isteyen komite, suçlu bulunmaları halinde eylemlerine uyan ağırlıkta bir cezaya çarptırılmalarını talep etti.
Operasyonlarda yargısız infazlar ve polisin keskin nişancıları tarafından öldürülen sivillere de değinilen raporda, komite etkin, bağımsız ve tarafsız soruşturma ile suçluların cezalandırılmasını istedi. Sokağa çıkma yasaklarının sivil halkın yaşamına yönelik olumsuz etkileri ve hak ihlallerine yol açmasına değinilen raporda, buna ilişkin etkin önlemler alınmasını da talep etti. (DİHA)