Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkililerine yaptırım öngören başkanlık kararnamesini imzaladı.
Kararnamede Hollanda’nın Lahey kentindeki mahkeme “Amerika ve yakın müttefiki İsraili hedef alan gayrimeşru ve temelsiz eylemlerde bulunmakla” suçlandı.
Mahkemenin ABD (askeri) personeli hakkında ön soruşturma açarak ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkartarak “gücünü kötüye kullandığı” ifade edildi.
UCM, ABD ordusunun Afganistan’da ve İsrail birliklerinin Gazze’de işlemiş olabileceği savaş suçlarını soruşturuyordu. ABD ve İsrail ne Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’nün ne de mahkemenin üyesi.
Yaptırımlar UCM yetkililerinin, çalışanlarının ve ailelerinin ve ayrıca mahkemeye soruşturmalarında yardımcı olanların mal varlıklarının dondurulmasını ve bu kişilere seyahat yasağı getirilmesini öngörüyor. Kararnamede söz konusu kişilerin adları açıklanmadı.
Hollanda’dan tepki
UCM’den Trump’ın attığı adıma yönelik bir tepki gelmedi. Ancak mahkemeye ev sahipliği yapan Hollanda Trump’ın imzaladığı kararnameden dolayı “üzüntü duyulduğunu” ifade etti. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Mahkemenin çalışmalarının cezasızlığa karşı mücadelede son derece önem taşıdığını” belirtti.
Trump’ın imzaladığı kararname, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sonrası ABD’nin İsrail’e verdiği desteği ortaya koydu. Trump Netanyahu’nun ziyareti sırasında Gazze Şeridi’nin kontrolünü “devralma” ve Gazze’de yaşayan Filistinlileri Ortadoğu ülkelerine yerleştirme planını duyurmuştu.
Birleşmiş Milletler ve hukukçular bu adımın uluslararası hukuka göre yasadışı olduğunu ifade ediyor. Zorla yerinden etme Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’ne göre suç teşkil ediyor.
UCM Savcısı Karim Ahmad Khan’ın talebi doğrultusunda UCM 21 Kasım tarihinde Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas askeri lideri Mohammed Deif hakkında tutuklama kararı vermişti.
Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın Gazze Şeridi’ndeki savaşta bir savaş suçu olan aç bırakma yönteminin kullanılmasında “cezai sorumluluk” taşıdıkları yönünde ellerinde “makul gerekçeler” olduğunu ifade etmişti. Mahkeme ayrıca iki siyasetçiyi insanlığa karşı suç niteliği taşıyan cinayet, kovuşturma ve diğer insani olmayan eylemlerden sorumlu tutuyordu. Netanyahu ise mahkemeyi antisemit (Yahudi düşmanlığı) olmakla suçlamıştı.
Trump ilk görev döneminde de UCM’nin o dönemki savcısı Fatou Bensouda ve diğer üst düzey yetkili ve çalışanlarına mali yaptırım kararı almıştı. Gambia vatandaşı olan Bensouda Afganistan’da ABD askerlerinin savaş suçu işleyip işlemediklerini soruşturduğu için 2020 yılında yaptırıma maruz kalmıştı. Trump o dönem yaptığı bir açıklamada UCM’yi “kanguru mahkemesi” olarak nitelemişti. (DW Türkçe)