Yurt içinde ve yurt dışında birçok büyük petrol projesinde yer alan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) özelleştirilmesi için kanun teklifi hazırlandı. Özelleştirme yöntemi henüz bilinmezken, Petrol-İş Sendikası hükümetin kararına tepkili.Enerji Bakanı Taner Yıldız bugün TPAO’nun özelleştirilmesine yönelik teklifin Bakanlar Kurulu’na gönderileceğini söyledi. Ancak Yıldız özelleştirme yöntemi konusunda detay vermedi. TPAO yönetimi daha önce yaptığı açıklamalarda, özelleştirme konusunun gündeme gelmesi halinde Türk Hava Yolları (THY) modelinin benimsenebileceğini belirtmişti. THY özelleştirmesinde şirket hisselerinin yüzde 49’u halka arz yoluyla satılırken, yüzde 51’lik pay kamuda kalmış ve çoğunluk hissedar devlet olmuştu.
‘Yurt dışındaki örnekler incelenmeli’
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan eski TPAO Başkan Yardımcısı Mete Gürel, şirketin özelleştirilmesinde yurt dışındaki örneklerin incelenerek bir yol haritası çizilmesi ve yabancı finansman çekilmesi gerektiğini söyledi. Gürel, “Çoğunluk hissedar yine devlet olarak kalacaktır” dedi.
‘Kesinlikle blok satış olmamalı’
1990’lı yıllarda Özelleştirme İdaresi’nin Başkan Vekili olan Taraf gazetesi ekonomi yazarı Süleyman Yaşar ise “Özelleştirme yapılacaksa yöntem değiştirilmeli” görüşünde. BBC Türkçe’ye konuşan Yaşar’a göre hükümetin son dönemde tercih ettiği blok hisse satışı yöntemiyle yapılan özelleştirmeler, “Kâr transferinden başka bir işe yaramıyor”. “Özelleştirme yönteminde mutlaka bir çekirdek yatırımcı grubu olmalı ve bu grup TPAO’nun işleyişine yön vermeli” diyen Yaşar, aksi takdirde iktidara yakın gruplara haksız bir servet hakkı doğacağını savunuyor.
Petrol-İş: TPAO BOTAŞ’la birleşsin
TPAO’da 3 bin 500 üyesi bulunan Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası (Petrol-İş) ise özelleştirme kararına tepki gösterdi. Sendika Başkanı Mustafa Öztaştın, özelleştirmenin aksine TPAO’nun kamu elinde yeni yatırımlarla güçlendirilmesini istiyor. BBC Türkçe’ye konuşan Öztaşkın, “Biz TPAO’nun BOTAŞ’la (Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ) birleşerek dikey entegrasyon sağlanmasını istiyoruz. TPAO akaryakıt dağıtımına güçlü girmeli. Ayrıca rafineri kurmalı” dedi. TPAO’yu ‘Türkiye’nin elinde bulunan uluslararası enerji politikaları konusundaki önemli bir güç’ olarak tanımlayan Öztaşkın, sendika olarak özelleştirme kararına karşı girişimlerinin olacağını açıkladı. Öztaşkın, “Kamuoyunu özelleştirme konusunda bilgilendireceğiz. Özelleştirme karşıtı eylemlerimiz de olacak” diye konuştu.
‘Petrol fiyatları’ faktörü
Yurt dışında Azerbaycan’dan Afganistan’a kadar geniş bir coğrafyada faaliyet gösteren TPAO iki ana proje alanında çalışıyor: Petrol arama ve sondaj. Yurt içinde günlük varil üretimi 33 bin 758 olan şirket, yurt dışında ise günde 33 bin 106 varil üretim yapıyor. 2013 sonu itibariyle toplam varlıklarının değeri 8,2 milyar TL’yi bulan TPAO’nun öz kaynakları ise 8,3 milyar TL düzeyinde. Uzmanlar şirketin özelleştirmesinden elde edilecek geliri şu an için kestirmenin zor olduğunu belirtse de, petrol fiyatlarının seyrinin şirketin değerini de etkileyeceğini vurguluyor. Süleyman Yaşar, petrolün varil fiyatının 60 dolar seviyelerine doğru gerilediği bir dönemde yapılacak TPAO özelleştirmesinden elde edilecek gelirin düşük olacağı görüşünde.