Kadının İnsan Hakları Derneği (KİH), Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine karşı yürüttüğü hukuki mücadeleyi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı. Dernek, iç hukuk yollarının tükenmesi üzerine 18 Nisan 2025’te AİHM’e bireysel başvuruda bulunduğunu açıkladı.
2021 yılının Mart ayında Cumhurbaşkanı kararıyla Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmişti. Bu karar, kadınlar ve LGBTİ+’lar başta olmak üzere birçok kesimin itirazına rağmen uygulanmış, Türkiye bu sözleşmeden tek taraflı çekilen ilk ve tek ülke olmuştu.
KİH, kararın iptali için Danıştay’a başvuruda bulunan birçok kurumdan biriydi. 28 Kasım 2023’te görülen duruşmada, sözleşmeden yalnızca “kâğıt üzerinde” çekilindiği; ancak toplumun sözleşmeye sahip çıkmaya devam ettiği vurgulanmış, asıl kazananın mücadeleyi sürdüren kadınlar ve LGBTİ+’lar olduğu belirtilmişti.
Ancak Danıştay 10. Dairesi, Danıştay savcılarının aksi yöndeki mütalaasına rağmen tüm başvuruları oy çokluğuyla reddetti. Temyiz ve Anayasa Mahkemesi başvurularından da sonuç alınamaması üzerine KİH, AİHM’e başvurdu. Başvuruda, çekilme kararının örgütlenme özgürlüğü, adil yargılanma hakkı, etkili başvuru hakkı ve ayrımcılık yasağını ihlal ettiği belirtildi.
KİH, başvuruda İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin aşırı sağ grupların baskısıyla gerçekleştiğini, bu kararın ardından kadınlara ve LGBTİ+’lara yönelik saldırıların arttığını da vurguladı. Dernek, AİHM’in bu başvuruda vereceği kararın yalnızca Türkiye değil, toplumsal cinsiyet eşitliğine karşı küresel tehditler açısından da belirleyici olacağını söyledi.
‘İstanbul Sözleşmesi bizim, vazgeçmiyoruz!’
KİH, başvuruyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Şiddetten uzak, özgür ve eşit yaşamak bir Cumhurbaşkanı kararıyla bizlere lütfedilmediği gibi, bir Cumhurbaşkanı kararıyla da elimizden alınamaz. Mahkemenin kararı ne olursa olsun bu gerçeği değiştirmez. Haklarımıza, varoluşumuza ve özgürlüğümüze yönelen politikalara karşı hem sokakta hem hukuk önünde mücadele etmeye devam edeceğiz. İstanbul Sözleşmesi bizim, vazgeçmiyoruz.”