Zincirli Hürriyet Dergisi’nin 5 Şubat 1948 tarihli nüshasında Aziz Nesin’in Tan Matbaası Baskını’nı hicvederek eleştirdiği “Ey Türk Faşisti” başlıklı yazısı yayımlandı. Tan Matbaası Baskını’nın 75. Yılında Aziz Nesin’in yazısını hatırasına saygıyla olduğu gibi yayımlıyoruz.
Zincirli Hürriyet Gazetesi’nin* 5 Şubat 1948 tarihli nüshasında Aziz Nesin’in Tan Matbaası Baskını’nı hicvederek eleştirdiği “Ey Türk Faşisti” başlıklı yazısı yayımlandı. Tan Matbaası Baskını’nın 75. Yılında Aziz Nesin’in yazısını hatırasına saygıyla olduğu gibi yayımlıyoruz.
Aziz Nesin’in Tan Matbaası Baskını’ndan 3 yıl sonra kaleme aldığı “Ey Türk Faşisti” yazısı, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ve Tarih Vakfı ile Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) ve İstanbul Cağaloğlu’ndaki Halil Lütfü Dördüncü İş Merkezi desteği ile Tan baskınının 70. yıldönümünde 2015 yılında ‘Tan Avlusu’nda düzenlenen “Sertel Ailesi: Selanik’ten Sılaya” sergisinde yer aldı ve Toplumsal Tarih Dergisi’nin Ocak 2016 tarihli 265. sayısında tıpkıbasım olarak yayımlandı.
“Ey Türk Faşisti!
Birinci vazifen Türk matbaalarını yıkmak, makineleri ısırmak, demirleri dişleyip duvarlara saldırmaktır. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegane temeli, gazeteleri çamurlara serip üzerinde ağzın köpürünceye kadar tepinmektir. Bu temel partinin hazinesidir.
Bir gün nümayiş yapmak için emir alırsan, bütün polisleri yanıbaşında bulacaksın.
Meydanlarda kitaplarını yaktığın namuslu insanlar, bütün dünyada eşi emsali görülmemiş işkenceye tabi tutulabilir. Emniyet müdürlüğümüzde dövülebilir. Demir Ahmet** tarafından sövülebilir. Bütün malları mülkleri zaptedilmiş matbaaları yıkılmış, gazeteleri kapatılmış, evleri tarumar edilmiş, çoluk çocuğu dağıtılmış, haneleri işgal, kendileri perişan olabilir.
Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere Amerika’dan borç dahi alınabilir. Hatta bu borç alınan paralar ziyafetlerde yenebilir.
Ey faşist yumurcakları! İşte bu ahval ve şerait içinde dahi bütün bu yapılanları kafi görmeden, vazifen matbaaları yıkmak, makineleri ısırmak, namuslu vatanperlerleri parçalamaktır. Muhtaç olduğun kazma, balta, Halk Partisi’nin ambarlarında mevcuttur.”
* Zincirli Hürriyet, Mehmet Ali Aybar'ın 1947'de önce İzmir'de, daha sonra İstanbul'da çıkardığı gazete.
Tek Parti yönetimine sert eleştiriler getiren Zincirli Hürriyet'in yazarları arasında Orhan Veli, Oktay Rıfat, Sabahattin Ali, Cami Baykurt, Aziz Nesin, Zekeriya Sertel, Behice Boran gibi aydınlar ve edebiyatçılar vardı.
Zincirli Hürriyet'teki eleştirel yazılara gelen tepkiler sonunda fiili saldırı boyutuna geçti: Gazete, Tan Olayı'nda olduğu gibi kışkırtmalar sonucu 100-150 kişinin, "Kahrolsun Komünizm" sloganlarıyla gençler tarafından basıldı ve tahrip edildi. 3. sayı İzmir Cumhuriyet Meydanı'nda polisin gözü önünde yakıldı. Bu olaydan sonra gazeteyi basacak matbaa bulamayan Aybar, İstanbul'a döndü.
Aybar, burada sıkıyönetimin de kalkmasıyla Zincirli Hürriyet’i tekrar çıkarmaya girişti (5 Şubat 1948). Ancak matbaalara yapılan baskılar sonucu bunu sadece bir sayı başarabildi. Aziz Nesin’in yayımladığımız yazısının da yer aldığı bu sayıda Sabahattin Ali'nin çıkan yazısı, yayımlanan son yazısıdır.
**Zalimliği nedeniyle ”Demir Ahmet” lakabıyla ünlenen, 22 Ağustos 1947-15 Kasım 1947 ile 16 Temmuz 1963-3 Aralık 1965 tarihleri arasında iki kere Emniyet Genel Müdürlüğü yapmış olan Ahmet Demir’e atıfta bulunuyor Aziz Nesin.