Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü DİSK-AR’ın hazırladığı ‘Asgari Ücretle Yaşam Raporu’na göre, asgari ücretlinin, kişi başına bir öğün başına 83 kuruşla karnını doyurması, bir buzdolabı için 26 ay çalışması, 348 liraya barınması ve ısınması, çocuk başına 3.45 liralık eğitim harcamasıyla çocuklarını yetiştirmesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı istatistikleri üzerinden hazırlanan rapora göre, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli, gıda harcamalarına günlük ancak 10 lira ayırabiliyor. Buna göre asgari ücretlinin üç öğün için kişi başına ayırabildiği tutar 2.5 lira olurken, öğün başına bu tutar sadece 83 kuruş düzeyinde kalıyor.
En yoksul yüzde 20’lik kesim yaşamını sürdürebilmek için gelirinin ancak yüzde 29’unu gıda harcamalarına ayırabilirken, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli, aylık bin 45 liralık gelirinden gıda için günlük ayırdığı 10 lirayla hem eşinin hem kendinin hem de çocuklarının karnını doyurmak zorunda.
Barınma
TÜİK istatistiklerine göre Mayıs 2014 itibarıyla ortalama kira bedeli 639 TL’yi bulurken, asgari ücretlinin kira ve diğer konut harcamaları için ayırabildiği tutar sadece 348 TL. Buna göre asgari ücretli en sağlıksız çevrede, kentsel donatı hizmetlerinin en az olduğu, deprem riski altındaki konutlarda yaşamak zorunda bırakılıyor. Sefalet sadece sofrada değil, sağlıksız konutlarda da asgari ücretliyi buluyor.
Ulaşım
Asgari ücretlinin, çalıştığı işyerinin servis imkanı yoksa işyerine ulaşımı bile büyük bir sorun. Belediye otobüs biletinin Türkiye ortalamasında 1.78 lira olduğu koşullarda, asgari ücretlinin ulaşım için ayırabildiği günlük pay sadece 2.8 lira, bu gelirle bulunduğu yerden hareket etmesi bile imkansız.
Kültür ve eğlence harcamaları
Araştırmada, asgari ücretlinin kültür ve eğlence için ayırabildiği pay toplamda aylık sadece 16.9 lirayı buluyor. Bu miktarla sinemaya bir kişi bir kere gidebilirken, tiyatro ya da bir spor müsabakasına gidebilmek mümkün değil. Sinema bileti ortalama 13 lira, tiyatro 25, spor müsabakası 17 lira.
Eğitim
Isınma, bakım, onarım, temizlik ve hatta kadro eksikliği nedeniyle öğretmen ihtiyacı, kaynak yokluğu bahanesiyle velilerin ödediği katkı paylarına teslim edilen eğitim koşularında, asgari ücretli çocuğuna defter kalem bile alamayacak durumda.
Okul tercihleri büyük oranda, yoksul ve kaynak yokluğundan eğitim veremez durumdaki okullar. Yani asgari ücretlinin çocuğunu okutması, aylık çocuk başına 3.45 liralık ayrılan payla yokluktan dolayı neredeyse mucize.
Beyaz eşya
Rapora göre, asgari ücretlinin ortalama fiyatlı bir buzdolabını alması için, ev eşyası için ayırabildiği 58.9 lirayla başka hiçbir eşya almaksızın 26 ay çalışması gerekiyor.
Hükümetler ücretlerde erimeye yol açmadık diye övünmezler
Raporda bu tablo karşısında, “Sonuç olarak asgari ücretin bu düzeyde belirlenmesi, sefalette ısrar anlamına geliyor” denilerek şu ifadelere yer verildi: “İşçilerin talebi asgari ücretin, bir işçinin ailesiyle birlikte asgari olarak temel ihtiyaçlarını karşılayacak, işçiyi kimseye muhtaç etmeyecek bir düzeyde belirlenmesi ve sefaletin son bulmasıdır. ‘Asgari ücretliyi enflasyona ezdirmedik’ söylemi, aslında asgari ücretliyi daha da yoksullaştırmadık anlamına gelmektedir. Dünyanın hiçbir yerinde hükümetler ücretlerde erimeye yol açmadık diye övünmezler.”
DİSK’in Aralık 2014’te asgari ücretin net 1.800 lira olması yönündeki talebi hatırlatılan açıklamada, “Seçim döneminde şu an TBMM’de bulunan ve mecliste çoğunluğu bulunan AKP hariç üç parti asgari ücretin 1,400 lira ile 1,800 lira arasında rakamlara çıkartılması vaadinde bulunmuştur. Söz konusu partilere vaatlerinin arkasında durma talebini dile getiriyoruz. DİSK söz konusu vaatlerin takipçisi olacaktır” denildi.