Başkanlık sistemini içeren, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete’de yayımlandı. Anayasa değişikliği paketi neler getiriyor? (SiyasiHaber’in yorumu)
16 Nisan'da halkoyuna sunulması beklenen 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı.
SiyasiHaber'in yorumu
Başkanlık sistemi neler getiriyor?
“Cumhurbaşkanlığı sistemi” adı altında Meclis'ten geçirilen Başkanlık sistemi değişiklik paketi şu düzenlemeleri içeriyor:
-Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanlığına veriliyor. Başbakanlık ve bugünkü yetkileriyle Hükümet ortadan kaldırılıyor. Cumhurbaşkanı, yardımcılarını ve bakanları kendisi belirleyecek. Kurulacak hükümet için güvenoyu aranmayacak. (Bu önergeyle Cumhurbaşkanı şu andaki hükümetin tüm yetkilerini elinde toplayacak. Bugün hükümetin verdiği tüm kararları tek başına verecek. Bakanlar, sadece danışman niteliğinde olacak.)
-Cumhurbaşkanı’nın partisiyle ilişiği kesilmeyecek, Cumhurbaşkanı partisinin genel başkanı da olabilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle milletvekili genel seçimi aynı anda yapılacak. (Cumhurbaşkanı böylece Meclis’in çoğunluğunu oluşturan kendi partisinin tüm milletvekillerini kendisi belirleyecek, dolayısıyla Yasama yetkilerini de ele geçirmiş olacak.)
-Cumhurbaşkanı Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun üyelerinin 4’ünü, Meclis ise 7’sini seçecek. Cumhurbaşkanı -mevcut yetkileriyle- Anayasa Mahkemesi’nin üyelerinin çoğunluğunu (12 üyenin 7’si) seçmeye devam edecek. (Cumhurbaşkanı Meclis çoğunluğuna da dayanarak bu kurumların çoğunluğunu kendisi belirlemiş olacak. Böylece Yargı üzerinde de kesin hakimiyet kuracak. “Sorumsuzluk” niteliği kalkmış olsa da, Meclis’in ancak 3/5’inin gizli oyuyla yargıya sevk edilebilecek. Kendisini Yüce Divan sıfatıyla yargılayacak olan Anayasa Mahkemesi’nin çoğunluğu kendi belirlediği yargıçlardan oluşacak.)
-Cumhurbaşkanı ile Meclis’in karşılıklı fesih etme yetkisi getiriliyor. Seçim kararını Meclis’in ya da Cumhurbaşkanı’nın alması durumunda seçimlerin aynı tarihte yapılması benimsendi. (Böylece Cumhurbaşkanı istediği zaman, hiçbir gerekçe göstermeden Meclis’i feshedebilecek. Bu da Meclis’te çoğunluğu oluşturan milletvekillerinin kendisine tam itaatini garanti altına almasını sağlayacak. Cumhurbaşkanı, ikinci görev döneminde karşılıklı fesih yaptığında yeniden aday olabilecek. Bu durumda 14 yıla kadar koltuğunda oturabilecek.)
-Cumhurbaşkanı yardımcılarını istediği kişiler arasından kendisi seçecek. Bu yardımcılar Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini kullanabilecek. (Bu durumda Cumhurbaşkanı kendi oğlunu yardımcısı olarak atayabilecek ve ölmesi halinde yerine Cumhurbaşkanı olarak oğlu geçebilecek. Böylece bir saltanat kurma olanağı elde edecek.)
-Cumhurbaşkanı kararname ile, bakanlıklar ve teşkilatların kurulmasına ve kapatılmasına karar verebilecek. Üst kademe kamu görevlilerini atama yetkisi Cumhurbaşkanı’nda olacak. Cumhurbaşkanı kararname ile, bakanlıklar ve teşkilatların kurulmasına ve kapatılmasına karar verebilecek. Üst kademe kamu görevlilerini atama yetkisi Cumhurbaşkanı’nda olacak. (Bu düzenleme Cumhurbaşkanı’na devleti istediği gibi biçimlendirmek için tam yetki veriyor. Devlet kurumlarını ortadan kaldırıp tamamen kendi kontrolünde yeni kurumlar oluşturabilecek.)
-Cumhurbaşkanı’na OHAL ilan etme yetkisi getiriliyor. Komisyonda değişiklik önergesiyle, Cumhurbaşkanı’nın OHAL döneminde kararname çıkarma yetkisi de genişletiliyor. (Cumhurbaşkanı’nın istediği zaman “Olağanüstü Hal” gerekçesiyle tamamen denetim dışı biçimde ülkeyi yönetmesi, muhaliflerini ezmesi, yasaların sınırlandırmasından bağımsız davranması mümkün olacak.)