Bugüne kadar SGK kaydı olmadan sadece sözleşme ile çalıştıkları için sömürü koşullarına karşı kolektif, platform, dernek, birlik vb. çatılar altında bir araya gelebilen freelance çalışanlar artık e-devlet üzerinden yapılabilen başvuralar ile sendikalı da olabiliyor.
Personelin kurumla ilişkisini iş yeri ve belli bir mesai düzenine bağlı olmadan kurması ilkesine dayalı ‘freelance çalışma’, son dönemde yaygınlaşan ve buna paralel olarak artık daha sık duymaya başladığımız bir kavram. Kapitalizmin modern istihdam modeli esnek çalışmanın bir formu olan ve temelde sermayenin maliyet düşürme amacına hizmet eden freelance çalışma, ülkemizde ‘kültür’ ürünlerinin üretilmesinde oldukça yaygın.
‘Özgür çalışma’ kandırmacasının altında ‘freelance çalışanlar’ çoğunlukla hiçbir güvenceye sahip olmadan hizmet veriyor. Çalışanlar emek gücünü genel olarak sözleşme dahi yapmadan satmaya zorlanırlarken, iş yaşamları da sürekli acil işleri yetiştirmek ve düzenli belli bir gelir elde etmek için daha çok ve daha düşük ücretle çalışmak, çeşitli sosyal ağlarda kendini göstermek, parasını alabilmek için onlarca telefon etmek gibi yazılı olmayan kurallar üzerinde şekilleniyor.
Freelance çalışanlarla ilgili ‘hukuki’ çerçevenin oluşturulması işveren ve hükümetin gündeminde. İşveren ödediği parayı gider gösterebilmek için çalışanları şirket kurmaya zorlarken, hükümet, özel istihdam bürolarının kiralık işçi sağlama teklifini raftan indirmeyi planlıyor. Emek cephesi bileşenleri ise kooperatif önerisini tartışıyor. Ancak (emek cephesinin iyi niyetine rağmen) tüm bu öneriler, tıpkı taşeronda olduğu gibi, işverenin kâr sağladığı, asli iş alanında, emekçilerin güvence ve haklarının yine emekçinin sırtına yıkılmasından başka bir anlama gelmiyor.
Ancak çalışanlar için bu karanlığı yırtmanın olanakları da mevcut. Bugüne kadar SGK kaydı olmadan çalıştıkları için söz konusu sömürü koşullarına karşı kolektif, platform, dernek, birlik vb. çatılar altında bir araya gelebilen freelance çalışanlar artık e-devlet üzerinden yapılabilen başvurular ile sendikalı da olabiliyor.
DİSK Basın-İş de, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada freelance çalışanları bu imkânı değerlendirmeye çağırdı. Basın-İş’in açıklamasında hem güvenceli sözleşme, insanca ücret hem de sermayenin ve devletin hazırlığı içinde olduğu saldırılara karşı örgütlü sendikal mücadelenin gerekliliğine vurgu yapıldı.