Bu yıl Türkiye’de ve dünyada heyecanlandıran birçok bilimsel gelişme yaşandı. 2015 yılına damga vuran bilimsel gelişmelerin derlenmiş hali.
1. Bilim insanları 'pentakuark' adı verilen yeni bir atom altı parçacığı keşfetti
İsviçre'de bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın uzmanları, Higgs Bozonu'ndan sonra "pentakuark" adı verilen yeni bir parçacık keşfettiklerini duyurdu. Bilim insanları pentakuark parçacığının varlığını 1960'lı yıllarda tahmin etmişti. Ancak daha önce bulunan Higgs Bozonu parçacığı gibi onun varlığı da ancak onlarca yıl sonra, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı sayesinde kanıtlandı.
2. Laboratuvarda insan beyni üretildi
Bilim insanları, laboratuvar ortamında, neredeyse insan beyni formunda bir beyni yaratma denemelerinde başarılı oldular.
3. Elektrikli arabaların seyir halindeyken şarj olabilecekleri yol yapıldı
İngiltere’de uygulaması sene sonu başlatılacak elektrikli arabalar için şarj yolları, elektrikli arabaların yaygınlığını arttırarak fosil yakıtlı araçları tarihin tozlu sayfalarında bırakmayı planlıyor. İngiltere Karayolları tarafından geçen hafta yapılan açıklamaya göre, elektrikli araçlar için şarj şeritleri, 18 aylık çalışmanın ardından ilk fizibilite çalışması ile deneme aşamasına geçecek.
4. Uzaktan kumandayla beyin kontrolü gerçekleştirildi
St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi, Illinois Üniversitesi ve Ulusal Sağlık Enstitüsü araştırmacıları, beynin derinliklerindeki nöronların yapısını ve işleyişini anlamak için ilaçları doğrudan dokuya enjekte etmekte kullanılacak, uzaktan kumandayla kontrol edilebilen bir beyin implantı geliştirdi. Amerikalı bilim insanları, geliştirdikleri bu implant sayesinde farelerin hareketlerini uzaktan kumandayla kontrol edebilmeyi başardı.
5. İlk titanyum kafatası nakli gerçekleştirildi
Çinli doktorlar, üç yaşındaki bir kız çocuğuna 3D yazıcıda üretilen titanyum kafatası nakletti. Kafatası 3D veri ve bilgisayar tomografisi kullanılarak basıldı.
6. Kök hücreden atan kalp dokusu elde edildi
ABD'li bilim insanları, kök hücreden büyüyen ve atan kalp dokusu üretti. Elde edilen dokular, doğuştan kalp hastalıklarının tedavisinde bilim insanlarına yardımcı olacak.
7. Laboratuvarda, yaşayan hücrelerden uzuv üretildi
Araştırmacılar bilimin sınırlarını zorlayarak laboratuvarda, yaşayan hücrelerden bir uzuv yapmayı başardı.
8. Kaybolan hafıza geri getirildi
Amerikalı ve Japon bilim insanları, farelerin kaybolan hafızasını yerine getirmeyi başardı.
9. Amerika'daki Türk bilim insanı, cilt kanserini 10 saniyede teşhis eden cihaz geliştirdi
ABD'deki MIT Üniversitesi'nden Dr. Dağdeviren, cilt kanserinin teşhisinde 10 saniyeden kısa sürede sonuç veren cihaz geliştirdi. Harvard Üniversitesi'ne "Genç Akademi Üyesi" olarak kabul edilen ilk Türk olan Dr. Canan Dağdeviren, cilt kanserinin teşhisini kolaylaştıracak, dövme gibi vücuda yapıştırılabilen ve 10 saniyeden daha az sürede sonuç veren cihaz geliştirdi.
10. Görme engelli anne adayına 3D yazıcıyla bebeğin baskısı hazırlandı
Görme yeteneğini yıllar önce kaybeden 30 yaşındaki anne adayı Tatiana Guerra'ya doktoru büyük bir sürpriz hazırlıyor ve karnında taşıdığı bebeğin 3D yazıcı ile baskısını oluşturuyor.
11. New Horizons 9 yıllık yolculuk sonrası Plüton'a en yakın mesafeye ulaştı
19 Ocak 2006 tarihinde uzaya fırlatılan New Horizons 9 yılda, 3 milyar mil yol kat ederek 14 Temmuz'da Plüton'a en yakın mesafeye ulaştı.
12. Mars yolculuğu için uzayda sebze yetiştirildi
2030 yılında 56 milyon kilometre yol katederek Mars'ta noktalanması planlanan yolculuk için 3 üç basamaklı bir plan hazırlandı. Planın son basamağı uzayda yetiştirilip tadına bakılan marulla noktalandı. NASA, geçtiğimiz yıl, Mars yüzeyinde astronotlar için 10 yıl boyunca oksijen üretecek 'MOXIE' isimli aracın özelliklerini duyurmuştu.
13. Türkiye CERN'e ortak üye oldu
CERN, Mayıs 2014'te imzalanan anlaşmanın ardından Türkiye'nin yeni ortak üye olduğunu duyurdu. Buna göre Türkiye sanayii, CERN ile ilgili çalışmalara ortak olabilecek ve ileri teknolojilerin geliştirilmesinde yer alabilecek. CERN'de ortak deney ve çalışmalarda yer almak üzere kayıtlı 110 Türk bilim insanı kayıtlı bulunuyor.
14. Aziz Sancar, Nobel Kimya Ödülü'nü aldı
Türkiyeli Profesör Aziz Sancar, İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen törenle Nobel Kimya Ödülü’nü İsveç Kralı 16’ıncı Gustaf’ın elinden aldı.
15. Solar Impulse 2 uçuş rekoru kırdı
Güneş enerjisiyle çalışan ve dünya turuna çıkan Solar Impulse 2 adlı uçak en uzun süreli uçuş rekorunu kırarak Hawaii'ye indi.
16. NASA, Mars'ta Su Bulunduğunu Açıkladı
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), daha önce buzul bulunan Mars gezegeninde sıcak aylarda tuzlu su aktığına dair güçlü kanıt elde ettiğini açıkladı.
17. Yeni Bir Dünya Bulundu
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), uzay teleskopu Kepler'in Dünya'ya benzer bir gezegen keşfettiğini duyurdu.
18. Tüyden hafif çelikten güçlü süper madde geliştirildi
Çin Bilimler Akademisi Şanghay Seramik Enstitüsü araştırmacıları, köpüksü yapıya sahip süper maddenin "mucize yapıtaşı" olarak da bilinen grafen tüplerinin elmas kadar kararlı bir hücresel yapıya dönüştürülmesi sırasında ortaya çıkarıldığını açıkladı.
19. Fizikçiler Laboratuvarda Manyetik Solucan Deliği Oluşturdu
Solucan delikleri sıklıkla bilim kurgu filmlerinde karşımıza çıkar fakat İspanya’dan bir grup fizikçi, manyetik alanı bir yerden başka bir yere nakleden manyetik solucan delikleri oluşturmanın mümkün olduğunu gösterdiler.
20. 3D yazıcı ile 2 yaşındaki miniğe burun, bacakları olmayan köpeğe ise protez
2 yaşındaki Tessa Evans, oldukça nadir rastlanılan bir hastalıkla dünyaya gelmişti; burnu yoktu ve hiçbir şeyin kokusunu alamıyordu. Ancak 3D yazıcı yöntemiyle Evans'ın bu sorunu çözülecek ve ona ameliyatla bir burun takılabilecek.
(fizikist)