Close Menu
Siyasi HaberSiyasi Haber

    Subscribe to Updates

    Get the latest creative news from FooBar about art, design and business.

    What's Hot

    İsrail’in nükleer güç masalı ve Türkiye’de sosyalist yapılar

    19 Haziran 2025

    Kapitalizmin grotesk hakikati

    19 Haziran 2025

    Kuyu tipi hapishaneler: Faşizmin tecrit politikaları ve devrimci tutsakların direnişi

    19 Haziran 2025
    Facebook X (Twitter) Instagram
    Facebook X (Twitter) Instagram
    Siyasi HaberSiyasi Haber
    • Güncel
      • Ekonomi
      • Politika
      • Dış Haberler
        • Ortadoğu
        • Dünya
      • Emek
      • Kadın
      • LGBTİ+
      • Gençlik
      • Ekoloji ve Kent
      • Haklar ve özgürlükler
        • Halklar ve İnançlar
        • Göçmen
        • Çocuk
        • Engelli Hakları
      • Yaşam
        • Eğitim
        • Sağlık
        • Kültür Sanat
        • Bilim Teknoloji
    • Yazılar

      Kuyu tipi hapishaneler: Faşizmin tecrit politikaları ve devrimci tutsakların direnişi

      19 Haziran 2025

      Özdağ serbest, ‘Barış’ tutsak!

      18 Haziran 2025

      Bir Banka, Bir Saat, Bir Yalnızlık: isviçre

      16 Haziran 2025

      NATO’nun çürüyen tahtı; Emperyalizmin hırsızlık imparatorluğu çöküyor mu?

      2 Haziran 2025

      Yaban domuzunun günahı ne?

      31 Mayıs 2025
    • Seçtiklerimiz

      İsrail’in nükleer güç masalı ve Türkiye’de sosyalist yapılar

      19 Haziran 2025

      Kapitalizmin grotesk hakikati

      19 Haziran 2025

      Vatan tehlikede mi?

      19 Haziran 2025

      Rüya mı kâbus mu?

      17 Haziran 2025

      LGBTİ+ hakları insan haklarıdır

      17 Haziran 2025
    • Röportaj/Söyleşiler

      SYKP’li Turgan: Solun örgütsel bir yenilenmeye ihtiyacı var

      11 Haziran 2025

      Josu Urrutikoetxea: Silahlı mücadeleden müzakereye, ETA’dan Kürt mücadelesine

      9 Haziran 2025

      Bırakılan silahların yankıları: PKK ve ETA’nın karşılaştırmalı analizi

      9 Haziran 2025

      Grup Yorum’un notası emperyalizme teslim olmadı

      8 Haziran 2025

      Gölgede kalan mesele: Lozan ve Süryaniler

      31 Mayıs 2025
    • Dosyalar
      • 30 Mart Kızıldere Direnişi
      • 8 Mart Dünya Kadınlar Günü 2022
      • AKP-MHP iktidar blokunun Kürt politikası
      • Cumhurbaşkanlığı Seçimleri
      • Ekim Devrimi 103 yaşında!
      • Endüstri 4.0 üzerine yazılar
      • HDK-HDP Tartışmaları
      • Kaypakkaya’nın tarihsel mirası
      • Ölümünün 69. yılında Josef Stalin
      • Mustafa Kahya’nın anısına
    • Çeviriler
    • Arşiv
    Siyasi HaberSiyasi Haber
    Anasayfa » Zehirli ayakkabılar, kanserojen giysiler

    Zehirli ayakkabılar, kanserojen giysiler

    Siyasi Haber15 Eylül 2015
    Facebook Twitter Pinterest LinkedIn WhatsApp Reddit Tumblr Email
    Share
    Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Email

    Son zamanlarda haberlerde “zehirli ayakkabı”, “kanserojen giysi” tanımları sıkça yer aldı. Tekstil ve deri ürünü olarak ilk aklımıza gelen dikili ürünler yani konfeksiyon ürünleridir. Oysa giyim, yatak, havlu, peruk, şapka, çocuk bezi, uyku tulumu, yara bandı, ayakkabı, eldiven, kol saati askıları, çanta, cüzdan, döşemelik kumaşlar, oyuncak, temizlik bezleri gibi pek çok ürün tekstil ve deri ürünü tanımı içerisindedir. Hayatımızda bu kadar çok yer kaplayan ürünlerin sağlığımız üzerindeki etkileri ise oldukça önemlidir. Tekstil ve deri sektöründe pek çok farklı kimyasal kullanılmaktadır. Bunların bir kısmı ise Avrupa Birliği direktifi ile yasaklıdır veya kullanımı sınırlandırılmıştır. Son zamanlarda tekstil ve ayakkabı sektöründe tekrar “meşhur” olan azo boyar maddelerinin belli türleri de bu yasak ve sınırlandırma kapsamındadır.

    Azo Boyası Nedir?
    Azo boyaları, -N=N-,azo grubu içeren boyarmadde ve pigmentlerdir. Azo boyaları, tekstil ve gıda üretiminde kullanılan bütün boyaların yaklaşık % 60-70’ini oluşturur. Teorik olarak, azo boyaları gökkuşağı renklerinin tamamını içerir, fakat sarı/kırmızı renkleri mavi/kahverengi renklerine göre daha yaygındır.

    Azo boyaları birçok doğal gıda boyalarından daha da kararlıdır. Azo boyaları bütün gıdaların pH aralığında kararlıdır. Azo boyaları ısıya karşı dayanıklıdır ve ışığa ya da oksijene maruz kaldığı zaman rengini kaybetmez. Bu da azo boyalarının her gıda için kullanılabileceğinin göstergesidir. Azo boyalarının tek dezavantajı yağlarda çözünmemesidir. Ancak bu boyaları, yağda çözünen bir madde içerisinde çözerek yada çok küçük parçacıklar halinde yağ içerisine yayarak, boyanın yağa rengini vermesi gerçekleştirilebilir.

    Azo boyalarının özellikleri
    Azo boyaları ile ikinci en yaygın sınıf olan antrakinon boyalarından daha parlak, yüksek yoğunluklu renkler elde edilmektedir. Renk dayanımları oldukça iyidir. En büyük avantajları ise üretim sürecindeki maliyetin düşük olmasıdır.

    Özellikle başlangıç moleküllerinin kolay elde edilebilir ve ucuz olması, boya çeşitliliğini arttırmaktadır. Ayrıca reaksiyonun basit olması (ki bu durum kimyasalların maliyeti açısından oldukça önemlidir) prosesin kolayca büyütülmesi veya küçültülmesini sağlar. Pek çok reaksiyon oda sıcaklığında veya daha düşük sıcaklıkta olduğu için enerji gereksinimi düşüktür. Bütün reaksiyonların su içerinde gerçekleşmesi çevresel etkiyi azaltır. Çünkü suyu elde etmek kolay ve ucuzdur, ayrıca temizdir. Bütün bu faktörler, azo boyası üretiminin oldukça ucuz olmasını sağlar.

    Kanserojen Etki

    Bu kadar yaygın kulanım alanı bulunan azo boyaların elbette tamamı yasaklı değildir. Gerçekte ciddi bir tanım hatası bulunmaktadır. Kanserojenik etki gösteren ve yasaklı olan bileşikler tabloda gösterilen aril amin bileşikleridir. Bu bileşikler azo grup içeren boyarmaddelerin indirgenmesi sonucu oluşmaktadır.

    Tabloda gösterilen aril aminlerin, 1 gram boyalı tekstil veya deri ürününde 30 ppm değerini aşması Avrupa Birliği ülkelerinde 1994 yılında yasaklanmıştır. Ülkemizde ise 1 Mart 1995 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından, söz konusu aril aminler ile bunları içeren azo-boyar maddelerinin deri, tekstil ve hazır giyim ürünlerinde ve bunların boyahanelerinde kullanılmaları yasaklanmıştır.

     

    azo_boya

    Ancak 30 ppm’in altındaki azo boyar maddeli ürünlerin ithalatı serbesttir.

    Azo-boyar maddeler özellikle ter yoluyla vücuda temas ediyor ve böylece de tehlike başlamış oluyor.

    Azo bağları, azo molekülünün en kararsız bölümünü oluşturur. Bu bağlar memelilerde (insan dahil) kolayca enzimatik bozulmalara yol açar. Azo bağları, indirgenebilir ve bölünebilir, sonucunda boya molekülü iki parçaya ayrılır. Bu reaksiyon azo-reduktaz enzimi tarafından gerçekleşir. Bu enzim, özel bir enzim olmayıp, çeşitli mikroorganizmalarda (bağırsak bakterileri gibi) ve bütün test edilmiş memelilerde mevcuttur.

    Memelilerdeki azo-reduktaz enziminin farklı aktiviteleri vardır. Bu enzim memelilerin karaciğer, akciğer, böbrek, kalp, beyin, dalak ve kas hücrelerinde mevcuttur. Karaciğer ve böbrekteki azo-reduktaz enzimi, yüksek enzimatik aktiviteye sahiptir.
    Azo boyalarının bölünmesinden sonra, aromatik amin bileşiklerinin bağırsakta emilimi gerçekleşir ve idrarla vücut dışına boşaltılır. Fakat, azo boyalarının polar özelliğinden dolayı, metabolizma ve boşaltım sistemleri etkilenebilir. Azo boyaları, sülfonasyon sonucu, boyaların idrar yoluyla boşaltılmasını arttırarak, toksikliği azaltır ve boyaların metabolizmasına katkıda bulunur. Sülfone edilmiş boyalar, genellikle mono-, di-, ve trisülfonat bileşikler, dünya çapındaki gıdalarda, kozmetikte ve ağız için kullanılan ilaçlarda kullanılması önerilen boyalardır.

    Boyaların birçok bozulmuş ürünleri olduğundan, bunlar sonradan mutajenik yada kanserojenik etki yaparlar. Bu nedenle, bazı boyaların gıda boyası olarak kullanılmasına da artık izin verilmemektedir.

    Kaynaklar:

    1. http://eng.mst.dk/topics/chemicals/legislation-on-chemicals/fact-sheets/fact-sheet-azo-pigments/
    2. http://www.chm.bris.ac.uk/webprojects2002/price/azo.htm
    3. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0021&from=en
    4. http://www.food-info.net/tr/colour/azo.htm

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Telegram Email

    İlgili İçerikler

    ChatGPT’nin Sahte Vaatleri – Chomsky, Roberts & Watumull

    6 Mart 2025

    Dijital yalnızlığımız her kaydırmada derinleşiyor mu?

    11 Şubat 2025

    Dil modellerinin çözülmesi zor sorunu: Yalancılık

    8 Şubat 2025
    Destek Ol
    Yazılar
    Coşkun Özdemir

    Kuyu tipi hapishaneler: Faşizmin tecrit politikaları ve devrimci tutsakların direnişi

    Mehmet Murat Yıldırım

    Özdağ serbest, ‘Barış’ tutsak!

    Zeynel A. Göçer

    Bir Banka, Bir Saat, Bir Yalnızlık: isviçre

    Coşkun Özdemir

    NATO’nun çürüyen tahtı; Emperyalizmin hırsızlık imparatorluğu çöküyor mu?

    Bağlantıda Kalın
    • Facebook
    • Twitter
    Seçtiklerimiz
    Onur Hamzaoğlu

    İsrail’in nükleer güç masalı ve Türkiye’de sosyalist yapılar

    Ergin Yıldızoğlu

    Kapitalizmin grotesk hakikati

    Ertuğrul Kürkçü

    Vatan tehlikede mi?

    Ergin Yıldızoğlu

    Rüya mı kâbus mu?

    Güncel Kalın

    E Bültene üye olun gündemden ilk siz haberdar olun.

    Siyasi Haber, “tarafsız” değil “nesnel” olmayı esas alır. Siyasi Haber, işçi ve emekçiler, kadınlar, LGBTİ+’lar, gençler, doğa ve yaşam savunucuları, ezilen etnik ve inançsal topluluklardan yanadır.

    Devletten ve sermayeden bağımsızdır.

    Facebook X (Twitter) YouTube
    EMEK

    İşçiler ne yapsın?

    11 Haziran 2025

    Grev okulundan dersler

    10 Haziran 2025

    İzBB grevinin hatırlattıkları…

    7 Haziran 2025
    KADIN

    Kadının İnsan Hakları Derneği, İstanbul Sözleşmesi’ni AİHM’e taşıdı

    3 Mayıs 2025

    DEM Parti Kadın Meclisi’nden Saadet Partisi’ne ziyaret

    14 Mart 2025

    Kadınlar Taksim’de yasağa rağmen yürüdü: Susmuyor, isyan ediyoruz

    8 Mart 2025
    © 2025 Siyasi Haber. Designed by Fikir Meclisi.
    • Home
    • Buy Now

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.