Vainu, çabalarını “bir şirketin YZ sayesinde yeni bir işçi sınıfı istihdam ederek ve yetkilendirerek çalışma yaratmasının tam bir örneği” olarak tanıtıyor.
Her ne kadar Yapay Zekâ (YZ) çerçevesindeki yaygın söylem, onun çalışmayı otomatikleştirdiği olsa da, YZ gerçekte sadece çalışmanın doğasını değiştirmekte, çoğu durumda çok daha fazla miktarda vasıf gerektirmeyen ve zahmetli bir istihdam yaratmaktadır. Örneğin, çok büyük miktarlarda etiketlenmiş veri üzerinde çalışmak için derin öğrenme algoritmalarının duyduğu doyumsuz ihtiyaç, küçük ölçekli insan etiketleyici sanayisinin tamamını ortaya çıkarmıştır. Hem New York Times hem de GQ China, fabrikalardaki işçilerin metin pasajlarının veya resimlerin içeriğini manuel olarak belirlemek için saatlerini çok düşük ücretler karşılığında harcadıkları Çin’deki veri fabrikalarının ortaya çıkışına ilişkin haberler yaptılar.
Şimdi de yeni kurulan Vainu şirketi yeni bir ucuz emek kaynağı buldu: mahkûmlar. Şirket, son birkaç aydır, özellikle Fince doğal dil işleme (DDİ) kabiliyetlerini geliştirmek için Finlandiya’daki iki hapishaneyle işbirliği gerçekleştiriyor. Kurucu ortak The Verge’e, her ne kadar İngilizce DDİ eğitimi için Amazon Mechanical Turk kullanıyor olsalar da, başlangıçta aynı maliyetlerde ölçeklenebilir bir Fince alternatif bulmakta zorlandıklarını söyledi. Şirket şimdi normalde Mechanical Turk için ödemesi gereken miktarı doğrudan hapishaneleri yöneten devlet kurumuna ödüyor. Bunun gerçekte ne kadarının mahkûmlara ulaştığı bilinmiyor.
Vainu çabalarını “bir şirketin YZ sayesinde yeni bir işçi sınıfı istihdam ederek ve yetkilendirerek çalışma yaratmasının tam bir örneği” olarak tanıtıyor. Aslında bu durum, YZ uzmanları ve emek aktivistlerinin, teknolojinin ortadan kaldırmayı tasarladıklarından çok daha bayağı ve can sıkıcı görevler yaratacağı konusundaki gittikçe büyüyen kaygılarını öne çıkarmaya hizmet ediyor.
Veri etiketleme, sürücüsüz bir arabada, monoton bir şekilde direksiyonda oturan güvenlik sürücülerinin de, Facebook paylaşımları veya YouTube videolarını, özensiz algoritmalardan sonra temizlemek için bilinçsizce inceleyen içerik yöneticilerinin de işlerini içeren birçok örnekten sadece biri.
Bütün bu işler, antropolog Mary L. Gray ve bilgisayar bilimci Siddharth Suri’nin “hayalet çalışma” kategorisine giriyor: otomasyon illüzyonunu besleyen ancak görünmez olması gerektiği için değersizleştirilmiş bir emek türü. Başka bir ifadeyle, gerçekten de “yeni bir işçi sınıfı” var, ancak kesinlikle yetkili değil.
[Technology Review’daki İngilizce orijinalinden Tahir Emre Kalaycı tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]