HDP Eş Genel Başkanı Sezai Temelli, İstanbul seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından partisinin genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Temelli, “Bu akşam itibariyle çok net söyleyebiliriz ki barış, demokrasi ve umut kazanmıştır” dedi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Sezai Temelli seçimi sonuçlarını değerlendirdi. Temelli yaptığı açıklamada “Sayın Öcalan’ın mektubunu en iyi anlayan Kürt halkı ve HDP’lilerdir. … Sayın Öcalan’ın açıklamalarını seçim hesaplarına sıkıştırmak Sayın Öcalan’ı anlamamak demektir” şeklinde konuştu.
Temelli’nin açıklamasının tamamı şöyle:
İstanbul seçimlerini geride bıraktık, nihayet geride bıraktık. Çok uzun tartışmalarla gittiğimiz bir seçimdi. Aslında 31 Mart seçimlerinden sonra seçim süreci maalesef bir türlü tamamlanamamıştı. YSK marifeti ve çeşitli şaibelerle gidilen bir seçim oldu. Bunun da en büyük mağduru HDP idi. Türkiye’nin birçok yerinde kazandığımız belediye başkanlıklarının ve meclis üyeliklerinin yok sayılması sonucu, 23 Haziran seçimlerini bir demokrasi referandumu olarak ele aldığımızı dile getirdik.
Kürt halkı önemli bir tavrı ve inisiyatifi kullanmıştır
Mevcut haksızlık, hukuksuzluk, adaletsizlik gibi hususları çokça tartıştık. Görüyoruz ki 23 Haziran seçimlerinde demokratik bir zemin sağlanabildi.
Ben buradan bu seçimlere katılan 16 milyon İstanbulluya teşekkür ediyorum. HDP il-ilçe teşkilatlarımıza, HDP seçmenine teşekkür ediyorum. Ben buradan Kürt halkına bir kez daha teşekkür ediyorum. Önemli bir tavrı ve inisiyatifi bir kez daha kullanmıştır.
Umarım bu irade kent yönetimine de yansıyacaktır
Seçim sonuçları henüz kesin olmamakla beraber fark çok ciddi. Seçimin kazananı Sayın Ekrem İmamoğlu’nu da kutluyorum. Umuyorum halkımızın, halklarımızın, kadınların, emekçilerin sandığa yansıttığı bu irade önümüzdeki dönemde kentin yönetimine de demokratik bir anlayışı katkı olarak sunacaktır.
Türkiye'nin demokrasiye ihtiyacı var, yerel demokrasiye ihtiyacı var. Yerellerde demokrasi anlayışının, halkın katılımının güçlenmesi; halkla, emekçilerle, kadınlarla kent yönetiminin hayata geçmesi en büyük arzumuz. İnanıyoruz ki Türkiye'nin birçok yerinde bu anlayış önümüzdeki dönemde hayata geçer.
Artık 24 Haziran ve sonrasına bakma zamanıdır
Türkiye siyaseti açısından da önemli bir eşiği geride bıraktık. Artık önümüze bakma zamanıdır. Artık 24 Haziran ve sonrasına bakma zamanıdır. Bugüne kadar gelen çatışmacı siyaseti, bugüne kadar gelen çatışmacı dilin hakim olduğu siyaseti hep reddettik. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu şeyin uzlaşmacı, müzakereci bir anlayış olduğunu söyledik. Türkiye'nin ihtiyacı olan şeyin demokrasi ittifakı olduğunu defalarca söyledik. Türkiye'nin acilen demokrasi ve barış kulvarına girmeye ihtiyacı vardır. Şimdi tüm siyasetin üzerine düşen sorumluluk budur. İstanbul seçimlerinden çıkardığımız en önemli sonuç bu olmalıdır.
Gergin siyaseti geride bırakmaya ihtiyaç var
HDP olarak İstanbul seçimlerine giderken de, daha öncesinde de Türkiye’ye demokrasi ittifakını önerdik. Türkiye'nin, içinde bulunduğu bu kutuplaşmış, gergin siyaseti, bu nefret söylemi ile bezenmiş siyaseti geride bırakmaya ihtiyacı var. Türkiye olağanüstü hal anlayışından bir türlü çıkamamaktadır. Türkiye'nin olağanlaşması için de hepimiz üzerimize düşen sorumluluğu taşımalıyız. Başta da parlamento taşımak zorundadır.
Parlamento’ya sesleniyorum: Türkiye anayasasını yapmalı
Bakın seçimlere 3 gün kala önemli tartışmalar yaşandı Türkiye’de. Sayın Öcalan’ın mektubu üzerinden önemli tartışmaların yaşandığı bir süreci birlikte izledik. Ve o mektubu baştan sona daha önceki açıklamalarıyla birlikte okuduğumuzda Türkiye'nin çok önemli bir sorununa parmak bastığını gördük bir kez daha. Tıpkı 2013’te olduğu gibi demokratik anayasa ve demokratik anayasa konusunda uzlaşma gerekliliğine işaret ediyordu. Türkiye, anayasasını artık yapmalıdır. Bir demokratik anayasayı var etmelidir. Bu akşamdan Parlamento’ya sesleniyorum; anayasamızı yapalım. Gelin bütün partiler, hiçbir farklılığı, ayrımcı bir anlayış ile ele almadan bir anayasa yapma sürecini başlatalım. Geride bıraktığımız şu kutuplaşmış siyasetin yaratmış olduğu yıkımdan ülkeyi kurtarma zamanı. Toplumsal barış fazlasıyla tahrip edilmiştir. Türkiye toplumsal barışını bir an önce var etmelidir, inşa etmelidir.
Türkiye uzun süredir kamplaştı, üçüncü yolda buluşmaya ihtiyacımız var
Tabii ki sadece Parlamento’ya sıkışmış bir çağrı ile sınırlı tutmuyoruz. Tüm topluma çağrı yapıyoruz. Demokratik anayasa konusunda uzlaşmak, bir araya gelmek, Türkiye'nin demokrasi hattını örmek konusunda çağrımızı yineliyoruz. Buna üçüncü yol diyoruz. Üçüncü yolda buluşmaya ihtiyacımız var. Türkiye uzun süredir kamplaştı, Millet ve Cumhur İttifakı isimleri ile kamplaştı. Bu kamplaşma Türkiye’de ciddi bir gergin siyaset ortamı yarattı. Bunun tüm halklarımız için büyük mağduriyetleri söz konusu oldu. O yüzden Türkiye'nin üçüncü yola ihtiyacı var. Evet iddiamız budur, bu iddia ile hareket ediyoruz: Toplumsal barışın inşası ve demokratik anayasa yapılması.
Önemli olan seçime nasıl gideceğimiz
Türkiye'nin ne zaman seçime gideceği belli değil. Belki 4 yıl sonra seçime gidebilir ya da daha önce de gidebilir. Ama önemli olan seçime nasıl gideceğimizdir. Bir daha seçime gideceksek demokratik siyasetin hakim olduğu bir ortamda gitmek istiyoruz. O yüzden de üçüncü yolda demokratik siyasetin tıkanmışlıklarını aşabilecek çağrıları tüm kesimlere yapıyoruz.
Seçimin belirleyeni HDP’nin yaklaşımı olmuştur
İstanbul seçim sonuçları bizatihi bunu açığa çıkarmıştır. İstanbul seçim sonuçlarının belirleyeni HDP’nin bu yaklaşımı olmuştur. Herhangi bir kutuplaşmış siyasete kendisini payanda etmeden, tarafsız siyasetini koruyarak, İstanbul seçim sonuçlarını bir demokrasi ve barış mücadelesine çevirerek tüm toplumun tüm halkların aslında ortak umudu haline gelmiştir. Bu umudu söndürmemek lazım, özgür siyasete olanak sağlamak lazım. Herkesin siyaset yapacağı, siyasete katılabileceği zeminleri yaratmak lazım.
Cumhurbaşkanı, Parlamento üzerindeki vesayetçi anlayışını terk etmeli
Eğer demokratik bir anayasa yapma hayalimiz varsa böyle bir amacımız varsa herkesi siyasete davet etmeliyiz. Bu baskıcı anlayıştan bir an önce kurtulmalıyız. Parlamentoya çağrı yaptık. Cumhurbaşkanına da buradan çağrı yapıyoruz: Parlamento üzerindeki vesayetçi anlayışını terk etmelidir. Bu ülkede partili cumhurbaşkanı anlayışı ile yol kat etmemizin mümkün olmadığını şu geride bıraktığımız bir yıllık süreçte gördük. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak bu sürecin üzerindeki gölgesini kaldırmalıdır. Parlamento işlevli hale gelmelidir. Yürütme kendi sınırları içinde Türkiye'nin acil sorunlarına çözüm arayacak bir yerden kabinesini de belki gözden geçirerek bu süreçteki rolünü oynamalıdır.
Öncelikli meseleler demokratik bir anayasa ve toplumsal barış sürecidir
Ama Türkiye'nin öncelikli meselesi biraz önce belirttiğim gibi demokratik iklimi var edebilecek bir anayasa ve toplumsal barış sürecidir. Toplumsal uzlaşmayı yaratma zamanıdır. Özellikle yargının bağımsızlığını bu denli yitirdiği ortamda bir an önce yargı reformu adı altında kamuoyu ile paylaşılan meselenin gündeme alınması, toplumun beklentilerine yanıt verilmesi gerekmektedir. Bu, evrensel hukuk anlayışımızla hayata geçirilmelidir, insan haklarından taviz vermez bir anlayışla hayata geçirilmelidir.
Barış, demokrasi ve umut kazanmıştır
HDP olarak umudumuzu koruyoruz. Bu süreç boyunca HDP üzerinden Türkiye'yi geren, düşmanlaştıran tüm anlayışlara karşı HDPliler, halkımız, emekçiler, kadınlar önemli bir mücadeleyi sahneye koymuşlardır. Bu akşam itibariyle çok net söyleyebiliriz ki barış, demokrasi ve umut kazanmıştır. Ben bu seçim sonuçlarının tüm halklarımız için hayırlı sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Sadece Türkiye’de değil Orta Doğu’da da önemli gelişmelere vesile olacağına inanıyorum. Yeter ki ortak sorunlarımıza ortak çözümler üretme irademizi yitirmeyelim. Ortak iyiyi var etmek için yan yana gelebilelim, konuşabilelim, hepimiz için iyi olanı birlikte üretebilelim.
Soru: “Bir daha Türkiye ne zaman seçime gidecek, 4 yıl sonra da olabilir daha erken de olabilir” dediniz. Bahçeli’nin bir açıklaması var, “ülkede en büyük kötülük erken seçim tartışması açmak olacaktır” dedi. Sizce bu sonuçlar sonrası bir erken seçim gündeme gelebilir mi?
İkinci sorum; Cumhurbaşkanı’na çağrıda bulundunuz, ‘kabineyi gözden geçirin’ diye. Bu kabinede özel olarak bir isim zikrediyor musunuz? Seçim sürecinde gündeme geldi, Süleyman Soylu’nun değişmesi talebiniz midir?
Erken seçimi gündeme getirmedim. Erken seçim olabilir de olmayabilir de. Ama nasıl seçime gideceğimiz önemlidir. Demokratik bir anayasayı ve toplumsal barışı var ederek seçime gitmek isteriz. Bunu da ne kadar çabuk yaparsak Türkiye halkları açısından önemlidir.
Kabine meselesine gelince, bir kabine revizyonu beklentisi herkeste var. Çünkü Türkiye bir yönetim krizi yaşamaktadır. Bir yönetememe haliyle karşı karşıyadır. İşaret edeceğim şu bakan bu bakan değil, Türkiye’nin önümüzdeki süreçte ihtiyaçlara uygun, liyakati esas alan bir kabineye ihtiyaç olduğu açıktır.
Soru: HDP’nin tarafsız siyaseti dediniz. Öcalan mektubu ile birlikte en çok tartışılan ifade “tarafsızlık”tı. Kürt seçmeninin iradesi konusunda da çok fazla spekülasyon yapıldı. Bu akşamki fark itibariyle sizce Kürt seçmen nasıl bir mesaj verdi, nasıl bir yanıt verdi? HDP’nin anayasa çağrısını ifade ettiniz ama bu konuda bazı pazarlıkların olduğu iddiası var. Arka planda hükümet nezdinde bu tarz pazarlıklar var mı? Hatta Demirtaş’ın serbest bırakılması karşılığında bir pazarlık yapıldığı iddiası var, bu pazarlık iddialarını nasıl yorumlarsınız?
Sayın Öcalan’ın mektubunu en iyi anlayan Kürt halkı ve HDP’lilerdir
Hiçbir pazarlığın içinde olmadık bugüne kadar. Sayın Öcalan’ın mektubunu en iyi anlayan Kürt halkı ve HDP’lilerdir. Mektup ve daha önceki açıklamalara bütünlüklü baktığınızda
aslında bugün ortaya çıkan tablonun bu anlayışla ne kadar barışık olduğunu, ne kadar içselleştirilmiş olduğunu görmeniz mümkün. Orada özel olarak vurgu yapılan en önemli mesele demokratik anayasa ve toplumsal uzlaşma meselesiydi. Sayın Öcalan’ın açıklamalarını seçim hesaplarına sıkıştırmak Sayın Öcalan’ı anlamamak demektir.
Sandığa gitmek Türkiye'nin demokrasisi açısından da büyük önem taşıyordu
Sayın Öcalan seçim meselelerinin çok ötesinde Türkiye demokrasisi ve barışı için tüm Türkiye halklarına ve Orta Doğu halklarına her zaman olduğu gibi bir çağrı yapıyor. Demokratik anayasa bu açıdan önemli bir çağrıydı. Demokratik anayasa sürecinin önünün açılması için de Kürt halkının oynayacağı rol büyük önem taşıyordu. Dolayısıyla sandığa gitmek sadece kazanan tarafı belirlemek değil Türkiye'nin demokrasisi açısından da büyük önem taşıyordu. 31 Mart’ta yaptığımız gibi 23 Haziran’da da bunu gerçekleştirdik.
Soru: Sizin belediyelerinize yönelik olduğu gibi İstanbul’a da bir kayyum teşebbüsü olabilir mi? Eğer iktidar bu sert siyaset anlayışını sürdürürse Türkiye hangi yöne gider?
İktidar bu anlayışta ısrar ederse Türkiye’yi büyük bir çöküntüye sürükler
Bu sorunun yanıtı geride bıraktığımız dönemde saklı. İktidar bu anlayışta ısrar ederse Türkiye’yi büyük bir çöküntüye sürükler. Hem toplumsal hem de kurumsal bir çöküntüye sürükler. Türkiye fotoğrafına baktığımızda iç açıcı hiçbir kare yoktur. Türkiye’nin artık bu kutuplaştırıcı, kamplaştırıcı siyasetten bir an önce çıkması gerekiyor. Başta iktidar bu sonuçları çok iyi okumalı ve gereken dersleri çıkarmalıdır.
Soru: Sayın İmamoğlu gerekirse Kürtçe kurslar açılacak demişti. HDP olarak bu konunun takipçisi olacak mısınız?
Anadilinde eğitimi savunuyoruz, bu mesele kurslarla halledilemez
Biz anadilinde eğitimi savunuyoruz, bu meselenin kurslarla halledilebilecek bir mesele olmadığını defalarca ifade ettik. Anadilinde çok dilli eğitim sistemine Türkiye’nin ihtiyacı var. Bu meseleyi halletmeliyiz. Toplumsal barış dediğimiz ancak böyle kurulabilir. Toplumun bütün kesimlerinin kendisini ifade ettiği bir toplum ancak barışını yaratmış olur ki anadilde eğitim bunun ayaklarından biridir.
Soru: Erdoğan’ın ilk yorumu geldi: “Bundan önce olduğu gibi önümüzdeki süreçte de demokrasiden hukukun üstünlüğünden, ülkemizin barış, refah, istikrarından taviz vermeden, cumhur ittifakının ilkeleri çerçevesinde 2023 hedeflerimiz için yürüyeceğiz” diyor. Nasıl değerlendirirsiniz?
Arada iyi sözcükler var.
Soru: Üçüncü yol olarak tanımladığınız süreci, yeni anayasa teklifinizi ittifak yaptığınız CHP gibi partilere de sunacak mısınız?
Yeni anayasayı biz yapmayacağız, yeni anayasayı birlikte yapalım diyoruz. Türkiye’nin üçüncü yolunu açma hedefimiz ortada. Ama anayasayı yapmak Parlamento’da tabii ki bütün kesimlere ulaşacağız. Sadece muhalefet partilerine de değil. Toplumun tüm kesimlerine ulaşacağız. Birlikte bir anayasa yapma iradesini ortaya çıkarmalıyız.
Soru: Üçüncü yoldan kastettiğiniz yeni bir anayasa mı?
Üçüncü yoldan kastımız yeni bir siyaset
Salt yeni bir anayasa değil, yeni bir siyaset. Türkiye’nin sürekli kutuplaştıran kamplaştıran bir siyasetle mümkün değil. Bu yeni siyasetin ödevlerinin başında da tabii ki yeni bir anayasa geliyor.