Pirsus’da sağlıkçılar sağlığın her yönüyle haşırneşir. Bir yandan siyasal sağlık diye tanımlanan toplumun, halkların ve bireyin özgür olma hali için mücadele ederken diğer yandan kültürel, sosyal ve biyolojik sağlık için elinden geleni yapıyorlar. Yaralıların, Kobanê’lilerin sağlıklarının en üst düzeyde tutulmasını önceleyen bir çalışma.…
Misafir, geçici iskan, sığınmacı, mülteci gibi ötekileştiren sözcükler kullanılmıyor. Tercih edilen: Kobanêliler. Yardım ettiğimiz, dayanışma içine girdiğimiz değil birlikte mücadele ettiğimiz, bizden Kobanêliler, hevaller…
Siyasal sağlık için her gün sınırda nöbet tutuyor sağlıkçılar. Öğrenci, ebe, hemşire, teknisyen, diyetisyen, pratisyen, uzman, akademisyenleriyle, tüm emekçileriyle… Siyasal sağlık için, DAİŞ belasını def etmek için mücadelenin içinde… Sadece sınırda değil; basın açıklamalarını, eylemlilik bilgilerini Türkiye’nin her yerine ulaştırarak da mücadeleye can suyu taşıyorlar. Kültürel-sosyal sağlık, sınırın bu yanına geçen Kobanêlilere yönelik. Toplumsal gerçekliği ile bu topraklarda onurlarıyla yaşamaları için elden geleni yapma çabası. Kobanêlilerin kültürel özgünlükleri öğrenilmeye çalışılıyor, özellikle sağlığı etkileyen davranışlarına ilişkin olanlar. Beslenmeleri, giyinmeleri, barınmaları sağlıklı kılınmaya çalışılıyor.
Barınma en önemli başlık. Tercih burada şekilleniyor. Olanakları daha geniş AFAD organizasyonları değil, özyönetimin kampları, toplu yaşam
yerleri (ambarlar, taziye evleri, camiler) ve köylerde halkın evlerinde kalmayı tercih ediyor Kobanêliler.
Özyönetime göre 50 bin Kobanêli var Pirsus’ta. Kobanêlilerin sadece 5-7 bini AFAD’ın kurduğu YİBO ve ilçe merkezindeki iki kampta yerleşmiş durumda. Yaklaşık 18 bin Kobanêli köylerde, halkın evlerinde. Geri kalan 25 bin kişi de özyönetimin kamplarında ve toplu yaşam alanlarında.
AFAD’ın kampında sağlık çalışması “yeryüzü hekimleri” ile birlikte yürütülüyor.
Poliklinik, eczaneler ve kampın her yerinde “yeryüzü hekimleri”nin devasa flamaları göze çarpıyor. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu daha üvey kalmış gözüküyor. Örgütten sadece eczanede bir gönüllü çalışıyor, poliklinikteki iki hekim toplum sağlığı merkezinden geçici görevlendirme ile gelmişler.
TTB ve SES’e karşı marjinalleştirme ve krimanilize etme tutumları baskın olan iktidar, bu gönüllülere kucak açmış, kendi yaptığı çalışmaları da onlara mal etme görüntüsü çiziyor.
Özyönetim her geçen gün artan çadırları ve yeni kamp alanlarıyla toplu yaşam alanlarını boşaltma ve çadırlarda kalan kişi sayısını azaltmanın peşinde. Bunu çadırkentlerin sağlıklı kılınması izliyor. Kısıtlı olanaklarla kurulan çadırkentlerde çevre koşulları düzeltilmeye çalışılıyor. Pirsus’un mevcut kanalizasyon, su, atıklarla ilgili sorunları katmerleşmiş durumda. Bu sorunu birine havale etme, dilenci pozisyonuna düşme istenmiyor.
Sağlıkçılar, belediye çalışanları ve halk ile birlikte “ne yapabiliriz” sorununa yanıt aranıyor, özgüç ortaya çıkartılmaya çalışılıyor. Özgüç Pirsus ile sınırlı tutulmuyor, tüm BDP’li belediyeler çalışmalara ciddi katkı sağlıyor.
Kamplarda barınma koşulları ve çevre sağlığı sorunları, bulaşıcı hastalıklar, beslenme bozuklukları, izlemlerin (gebe, bebek, çocuk, yaşlı, kronik hasta) yapılmaması, poliklinik hizmetlerinde yoğunlaşması ve hekim odaklı olması, aşırı ilaç kullanımı… üzerine gidilen sağlık sorunları arasında yer alıyor.
Sağlıkçılar kısa süre önce poliklinik hizmetini azaltma, çadır ziyaretlerini artırma kararı aldılar. Bu ziyaretlerde koruyucu sağlık hizmetleri yanı sıra Kobanêlilerle sağlık üzerinden değil yaşamın tümü-mücadele üzerinden birliktelikler hedefliyor. Bu çalışmalarda ebe-hemşireler, çevre sağlık teknisyenleri, sosyal hizmet uzmanları, psikologlar vb sağlık çalışanları ağırlıklı rol alacak. Kampta yaşayan Kobanêliler arasından sağlığa ilgisi olanlar (özellikle kadınlar) seçilecek, sağlıkla ilgili eğitimler yapılarak “amatör sağlıkçılar” yetiştirilecek. Amatör sağlıkçılarla toplumun doğrudan sağlık hizmeti üretimine katılması hedefleniyor. Yaralılara yönelik acil sağlık hizmetlerinin organizasyonu gönüllü sağlıkçılar tarafından yürütülüyor.
Sınırda başlatılan hizmet Pirsus Devlet Hastanesi’nde, sevk edilen Riha (Urfa) Devlet Hastanelerinde ve taburculuk sonrası süreklilik taşıyor. Yaralıların geçişi için yetkilerle yürütülen diplomasi ve Türkiye çapında yürütülen eylemler ile baskı gücü oluşturmada Pirsus’taki gönüllü sağlıkçılar ateşleyici rol oynuyorlar.