Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Naci İnci, okulu kurucularından olduğu Avrupa Üniversiteler Birliği (European University Association – EUA) üyeliğinden çıkardı.
İnci, ayrılma kararını 25 Ocak 2025’te bir yazıyla EUA’ya tebliğ etti. Üyelikten ayrılmaya herhangi bir gerekçe göstermedi.
Üniversite yönetimi, akademisyenleri konu hakkında bilgilendirmediği gibi konuya ilişkin kamuoyuna da henüz bir açıklama yapmadı.
“Türkiye tek örnek”
Son yıllarda yayımladığı çeşitli bildiriler ile Türkiye’deki akademik özgürlük ve özerklik hakkında endişelerini dile getiren EUA, 2016’da birliğin Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu’nun Boğaziçi Üniversitesi rektörlük seçimini 399 oyun 348’ini alarak kazanmasına rağmen rektör olarak atanmamasına değinen rektör atamaları konusunda da bir açıklama yayımlamıştı.
Birliğin 2023’te yayımladığı Avrupa’da Üniversite Özerklik Raporu’nda da Türkiye üniversiteleri hakkında, “Üniversite yönetimine kamu otoritelerinin yoğun müdahelesi Avrupa’da görülmeyen bir istisnadır ve Türkiye, rektör belirleme sürecinin üniversitelerin kendi elinde olmadığı tek örnektir. Üniversite rektörlerinin aday gösterilmesini düzenleyen mevzuat ve siyasî motivasyonlu atamalar, kurumsal özerklik ilkesinin açık ihlalidir.” deniliyordu.
İnci’nin Boğaziçi Üniversitesi’ni Avrupa üniversiteler arası sistemin bu merkezî organından çıkarması, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son dönemdeki AB yanlısı söylemleriyle çelişiyor. Erdoğan, 24 Şubat 2025’te düzenlenen Kabine Toplantısı’nda, AB’yi ekonomiden savunma ve siyasete, içinde bulunduğu çıkmazdan sadece Türkiye’nin birliğe tam üyeliğinin kurtarabileceğini belirtmişti.
YÖK halen üye
Avrupa üniversiteleri arasında koordinasyon ve iş birliğini sağlayan, Avrupa’da üniversiteleri temsil eden tek kuruluş olan EUA, 2001’de Avrupa Rektörleri Daimî Konferansı (CRE) ve Avrupa Birliği Rektörler Konfederasyonu’nun birleşmesi ile kuruldu.
1998-1999 akademik yılında EUA Kurumsal Değerlendirme Programına başvurarak değerlendirilen ve üyeliğe kabul edilen ilk Türkiye üniversitesi olan Boğaziçi Üniversitesi’ni, Marmara ve İstanbul Üniversitesi (2000-2001), ODTÜ ve Uludağ Üniversitesi (2002-2003), İTÜ, Erciyes Üniversitesi (2003-2004) ve Ankara Üniversitesi (2004-2005) izlemişti.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) da halen “kolektif üye” kimliği ile Avrupa Üniversiteler Birliği’nin bir parçası.
2025 itibarıyla aralarında ODTÜ, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, İstinye Üniversitesi, Çağ Üniversitesi, Hitit Üniversitesi ve Kadir Has Üniversite’sinin yer aldığı 56 Türkiye üniversitesi, EUA’nın tam veya ortak üyesi olarak birliğin listesinde yer alıyor.
Tarihçe
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Ergün Toğrol, 1984-1994 yılları arasında Avrupa Rektörleri Daimî Konferansı (CRE) Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yaptı.19-21 Nisan 1990’da CRE Yıllık Toplantısı Boğaziçi Üniversitesinde düzenlendi. Toplantıya 28 ülkeden 140 Rektör katıldı. 20 Nisan 1990’da Avrupa Rektörleri Daimî Konferansı Daimî Komitesinin 68. Toplantısı da Boğaziçi Üniversitesinde yapıldı.
Prof.Dr. Üstün Ergüder 1992-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi rektörü olarak CRE bünyesinde aktif bir katılımcıydı ve CRE Kurumsal Değerlendirme Programı Komite üyeliği yaptı.
İTÜ Rektörü Prof. Dr. Gülsün Sağlamer, EUA üyeleri tarafından Yönetim Kurulu Üyesi seçildi ve 2005-2009 tarihleri arasında bu görevi yürüttü. Sağlamer bu süre zarfında EUA Kurumsal Değerlendirme Yürütme Komitesi üyeliğinde de bulundu.
1998-1999 akademik yılında Boğaziçi Üniversitesi EUA Kurumsal Değerlendirme Programına başvurarak değerlendirilen ilk Türkiye üniversitesi oldu. Boğaziçi Üniversitesini Marmara ve İstanbul Üniversiteleri (2000-2001), ODTÜ ve Uludağ Üniversitesi (2002-2003), İTÜ, Erciyes Üniversitesi (2003-2004), Ankara Üniversitesi (2004-2005) izledi. 2017 itibarı ile 38 Türkiye Üniversitesi bu program kapsamında değerlendirildi.
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu, Nisan 2013’te 200’den fazla EUA üyesinin oyunu alarak dört yıllığına EUA yönetim kuruluna seçildi. Barbarosoğlu 2013-2017 tarihleri arasında birliğin yönetim kurulunda yer aldı.
(Bianet)