KKTC’de vatandaşlar 29 yıldır yürürlükte olan Anayasa’da yapılacak değişiklikler için 29 Haziran’da sandık başına gitti. Yerel seçimlerle bir arada gerçekleştirilen referandumda, Meclis’teki partilerin üzerinde uzlaşarak sandığa getirdikleri Anayasa değişiklikleri halk tarafından kabul görmedi. Sürpriz olarak nitelendirilen sonuçlarla oylamaya katılanların yüzde 62’si “hayır” oyu kullanınca, 21 maddelik değişiklik rafa kaldırılmış oldu. Değişikliklerin reddedilmesi, atılan adımları yetersiz bulan ve sosyal medyada örgütledikleri kampanyayı kısa zamanda yaygınlaştıran sol grupların zaferi olarak nitelendiriliyor.
1985’te yürürlüğe giren KKTC Anayasası, Türkiye’nin 12 Eylül Anayasası’nın bir kopyası olarak hazırlanmıştı. İktidardaki Cumhuriyetçi Türk Partisi’nin (CTP) girişimleriyle hazırlanan ve 50 sandalyeli Meclis’te oy birliğiyle kabul edilen değişiklikler ise 29 Haziran’daki referandumda 175 bin seçmenin önüne geldi. Meclis’teki uzlaşma sürecinde, kamuoyuyla paylaşılan ilk halinden, temel haklar ve özgürlükler bağlamında çok
geriye düşen değişiklikler son noktada şu unsurları içeriyordu:
– İdam cezası kaldırılacak.
– Memurlara siyaset yasağı kalkacak.
– Milletvekillerinin dokunulmazlıkları sınırlandırılacak.
– Milletvekilleri mal beyanında bulunacak.
– Meclis Başkanı herhangi bir kavga durumunda yayın kesemeyecek.
– Milletvekillerine konuşma rekorları kırdıkları kürsüde konuşma sınırı getirilecek.
Kabul edilmesine kesin gözüyle bakılan değişikliklere sol partiler ve sivil toplum örgütlerinden güçlü itirazlar geldi. Ağırlıklı olarak sosyal medya üzerinden örgütlenen kampanyalarda “Beklentileri karşılamaktan uzak” olarak nitelendirilen değişikliklerin, “TC yardım heyetinin kapatılması, göç yasasının kaldırılması, sendikalaşmanın zorunlu hale getirilmesi, polisin sivil yönetime bağlanması, demokratik hukuk devleti olma ve AİHM içtihatlarını da içeren uluslararası hukuk kurallarının KKTC’de geçerli olması, azınlık haklarının güvenceye alınması, kumarhaneler ve mafya düzeninin sona erdirilmesi” gibi bir dizi kriteri yerine getirmediği belirtildi. “Gerçekten demokratik bir anayasa” talebinde ısrarcı olan sol kesimler, vatandaşlardan da önlerine getirilen değişiklikleri reddetmelerini istediler. Çağrının karşılık bulması ve sandıktan “hayır” çıkmasının ardından, kampanyanın önde gelen örgütleyicilerinden Yeni Kıbrıs Partisi (YKP) tarafından yapılan açıklamada, “Referandumda çıkan HAYIR sonucu elitist, yukarıdan dayatmacı, şeffaf olmayan anlayışa karşı da bir duruştur.” ifadelerine yer verildi.