Sökülmek üzere İzmir’in Aliağa limanına getirilen Kuito isimli radyoaktif atık yüklü geminin, yapılan çalışmaların tüm uyarılara rağmen denetimsiz bir şekilde sürdürüldüğü belirtildi.
Gemi limana yanaştıktan sonra yapılan ilk denetim tutanağında ismi bulunan İstanbul Denizcilik ve Sörvey Hizmetleri şirketi, gemiyi Türkiye’ye getiren ve söken firmayla yaptığı sözleşmeyi tek taraflı olarak iptal etti.
Denetim için sözleşme yapılan firma, gerekçe olarak ise sözleşmede yer aldığı gibi radyasyon denetimi yapılmadan geminin sökülmesini, sökülen parçaların denetlenmemesini gösterdi.
İhtarnamede, günlük olarak yapılması gereken denetimlerin yapılmadığı belirtilerek, “Sökümü gerçekleştirilen parçalarda şu ana kadar yapılmış ya da yapılacak olan radyasyon kontrolleri hususunda hiçbir sorumluluk almayacağımızı sözleşmenin uyulmadan 7. maddesi uyarınca söz konusu sözleşmeyi tek taraflı olarak iptal ettiğimizi taraf firmaya bildiririz.” ifadeleri kullanıldı.
16 Şubat 2015 tarihinde gemi söküm firmasıyla sözleşme imzalandığı belirtilen ihtarnamade, sözleşme gereği Kuito gemisinin sökümüne başlandığında radyasyon kontörlü için talepte bulunulması gerektiği vurgulandı. 2 Mart 2015 tarihinde geminin sökülmeye başlandığını belirten denetim firması, “Geminin sökümüne başlandığı ve halen devam edilmesine rağmen bugüne kadar sökümü yapılan parçaların radyasyon kontrolünün yapılmasına dair herhangi bir talepte bulunulmamıştır” ifadelerini kullandı.
Firma ayrıca atıkların çevre ve insan sağlığı açısından büyük tehlike oluşturduğunun da altını çizdi. Radyasyon kontörlünün yetkisiz kişi ve kuruluşlar ile yaptırılmasının risk oluşturacağını belirtilen ihtarnamede, “Söküm sırasında çıkabilecek radyasyon bulaşığı parçalar veya geminin dışından yapılmış olan kontrollerde tespit edilemeyen zırhlanmış kaynaklarının tespit edilememesi, kamu sağlığı açısından büyük tehlike arz edecektir” dendi.
Kuito Türkiye karasularına yanaşmadan önce Çevre Mühendisleri Odası bir açıklamada bulunarak sökme işleminin büyük bir tehlike oluşturacağı konusunda uyarıda bulunmuştu. Geminin Türkiye karasularına girmeden durdurulması gerektiği belirten Çevre Mühendisleri, şayet sökülme işlemleri yapılacaksa bunların çok iyi denetlenmesi çağrısı yapmıştı. Odası Ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri geminin denetlendiğini, herhangi bir sorun bulunmadığını açıklamıştı.