27 Ocak 1945’te Nazilerin en büyük toplama kampı olan Auschwitz-Birkenau-Monowitz Toplama Kampları Kızıl Ordu tarafından özgürleştirildi. Bu tarihi olayın 60. yıldönümü olan 2005 yılında, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu 27 Ocak’ı Uluslararası Yahudi Soykırımını Anma Günü olarak ilan etti.
27 Ocak 1945’te Nazilerin en büyük toplama kampı olan Auschwitz-Birkenau-Monowitz Toplama Kampları Kızıl Ordu tarafından özgürleştirildi.
Kızıl Ordu’nun Auschwitz’e yaklaşmakta olduğunu öğrenen Naziler kampı boşaltmaya başlamışlar ve binlerce tutsağı Almanya istikametinde yürümeye zorlamışlardı; kış şartlarında zorlanan bu yürüyüş sonrasında “ölüm yürüyüşü” olarak anıldı.
Mareşal Koniev kumandasındaki Kızıl Ordu kampa girdiğinde beş binin üzerinde hayati tehlikesi olan tutsakla karşılaştılar. Naziler kampı terk ederken gaz odalarını, krematoryumları ve işkence odalarını da tahrip etmişler, işledikleri insanlık suçuna ilişkin delilleri yok etmeye çalışmışlardı.
Kızıl Ordu Havan Birliği’nden Ivan Martynushkin o günü şöyle anlatıyordu; “Ben ve yoldaşlarım savaş boyunca nice köylerin, kentlerin yerle bir edildiğini gördük. Kendi yurttaşlarımızın çektiği acılara şahit olduk. Küçük çocukların katledildiğini gördük. Ancak burada gördüğümüz kadar korkunç, acı verici, trajik hiç bir şey görmemiştik”. 2 Şubat 1945 tarihli Pravda’da Auschwitz’in özgürleştirildiği haberi verilirken, katledilenler için “faşizmin mağdurları” tanımı kullanılıyordu.
Nazilerin büyük soykırımında en az 6 milyon Yahudi, 2 milyon Çingene, 250 bin psikiyatrik hasta ve 9 bin eşcinsel erkeğin katledildiği tahmin ediliyor. Auschwitz’de ise 1 milyon 300 bin kişinin alıkonulduğu, bunların 1 milyon 100 bininin katledildiği, ölenlerin 1 milyonunun Yahudi olduğu biliniyor.
Özgürleştirilen ilk toplama kampı ise Auschwitz değil. 23 Temmuz 1944’te Kızıl Ordu’nun Polonya’da bulunan Majdanek Toplama Kampını özgürleştirmesiyle birlikte dünya kamuoyu Nazilerin gaz odaları ve krematoryumlarından haberdar oldu.
Bu tarihi olayın 60. yıldönümü olan 2005 yılında, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu 27 Ocak’ı Uluslararası Yahudi Soykırımını Anma Günü olarak ilan etti.