Felsefeci Brigitte Labbé’nin Paris Sorbone Üniversitesi felsefe profesörlerinden Michel Puech danışmanlığında kaleme aldığı ‘‘Çıtır çıtır Felsefe’’ dizisinin 29. Kitabı olan ‘‘Hatırlamak ve unutmak’’ adlı çocuk kitabı Günışığı Kitaplığı’ndan çıktı.Kitabın Türkçe basımının yayın editörlüğünü Müren Beykan, çevirisini ise Azade Aslan yaptı.
Felsefeyi çocukların gündelik yaşamına ustalıkla yerleştiren ve dünyada milyonlarca okura ulaşan “Çıtır Çıtır Felsefe” dizisinin son kitabı, ‘‘Hatırlamak ve unutmak’’ Günışığı Kitaplığı’ndan çıktı. Serinin son kitabı, birbirinin zıttı gibi görünse de iç içe geçen hatırlamak ve unutmak kavramları üzerine düşündürüyor. Dizinin yaratıcısı Brigitte Labbé, insan belleğinin çok yönlü ve şaşırtıcı işleyişini, bilgisayardan farkını, örnekler ve sorular eşliğinde irdeliyor. Bir yandan hem kişisel hem de toplumsal açıdan hatırlamanın önemine dikkat çeken kitap, diğer yandan anılarla yaşamanın etkisini anımsatıyor. Jacques Azam’ın karikatür tadındaki desenleri de, okul çağındaki filozofların çoklu düşünmesine katkıda bulunuyor. Her yaştan okuru etkileyen, sorular sormayı gündelik yaşamın bir pratiği haline getirmeye özendiren, eğitimcilerin ve ebeveynlerin ilk okuma önerileri arasındaki dizi, yeni kitaplarıyla zenginleşiyor. Kitabın Türkçe basımının yayın editörlüğünü Müren Beykan, çevirisini ise Azade Aslan yaptı.
Kitap, belleğimizin nasıl oluştuğunu, belleğimizi nasıl inşa ettiğimizin, kimi anılarımızı ve hayatımıza değen kimi insanları neden hatırladığımızın, bazılarını ise neden unuttuğumuzun altını çiziyor.
Kitapta anılarımızı ya da önemli bulduğumuz şeyleri hatırlamak için kullandığımız yöntemler de irdeleniyor. Eskiden anılarımızı hatırlamak için notlar alıp, defterler tutarken; bugün bütün anılarımızı sosyal medya hesaplarımıza kaydediyoruz, sosyal medya hesaplarımız bizim yerimize de bazı hatırlatmalar yapıyor… O hatırlatmaları beğendimizde, paylaşıyor, beğenmediğimizde ise siliyoruz. Bilgisayarın sil tuşunun, belleğimizde de silme işlemi gerçekleştirdiğini sanıyoruz. Sosyal medya hesaplarımızda paylaştığımız mutluluk ya da hüzün, aslında bir bellek inşası anlamına da geliyor. Görülmesini istediklerimizi ya da görmek istediklerimizi kaydederken, hatırlamak istemediklerimizi paylaşmıyoruz.
Bu toplumlar içinde böyle, örneğin tarihimizdeki zaferleri sayfalarca okurken, yenilgileri üç satırla geçiştiriyoruz. Tarihimizdeki trajedileri, hatırlamıyor, yüzleşmiyoruz. Oysaki onları birileri yaşadı ve unutmuyor!
Bu özel hayatlarımızın için de böyle: Başarılarımızı anlatmaktan keyif duyarken, hatalarımızı ve yanlışlarımızı hatırlamıyoruz. Oysaki o hataları biz yaptık ve unutmaya çalışsak bizim bir parçamız.
Kitap hatırlamak ve unutmak kavramlarını o kadar güzel anlatmış ki, burada kitaptan ‘tadımlık’ bir bölüm aktarmakta yarar var.
‘‘Hatırlamak isteriz ama unuturuz, unutmak isteriz ama hatırlarız; hiçbir şey istemeyiz, bu sefer de bir anı kendiliğinden aklımıza gelir; unuttuğumuzu sanırız ama hayır, anımsarız. Hatırladıklarımızı da seçemeyiz, unuttuklarımızı da.
Kendimize şöyle diyebilsek ne güzel olurdu: ‘Şunları, şunları ve şunları unutacağım; şunları, şunları ve şunları hatırlayacağım!’ ama bu imkansızdır: Anıları silmeye de, unutmaya da karar veremeyiz.
Bazı anılar hep oradadır, kendilerini hep hissettirirler; sanki geçmiş sürekli kendini tekrar ediyormuş, sanki eski bir olay hep bugünde, güncel kalmak için inatla zamana yapışıyormuş gibi.
Geçmişin ne anlama geldiği sonsuza dek sabit değildir. Her gün geçmişimizin bize ifade ettiği şeyi değiştirebiliriz; her gün, geçmişimizin anlamını yeniden inşa edebiliriz.’’
Geçmişteki olayları değiştiremeyiz, olan olmuştur. Müdahale edebileceğimiz tek alan şimdiki zamandır.
Toplama kamplarını, soykırımları, sürgünleri, köle ticaretini, savaşları, katliamları, insanlığa karşı işlenmiş tüm suçları hatırladığımızda insanların neler yapabileceğini hatırlarız.’’
Kitabın sonunda bazı bilim, sanat ve siyaset insanlarının isimleri var. Hatırlamak ve unutmak kitabı, çocuklara daha o yaşlarında unutmamaları gereken isimleri de not ettiriyor.
Çıtır Çıtır Felsefe serisi
Yaşamı ve dünyanın işleyişini anlamaya çalışan çocuklara yardımcı olacak temel sorularla kurgulamış kitaplardan oluşan felsefe dizisi, Günışığı Yayınları tarafından 2006 yılından bu yana yayınlanıyor ve büyük ilgi görüyor. Serinin önceki kitapları 29’uncu baskıya ulaştı.
Okullar tarafından en çok önerilen kitaplar arasında yer alan diziyi, bugüne dek on binlerce çocuk okudu. Her birinde farklı bir temel konunun ele alındığı, günlük yaşamda sıkça karşılaştığımız örnek olayların öyküleştirildiği kitaplar, Jacques Azam’ın karikatür tadındaki renkli resimleriyle ve özgün sayfa tasarımlarıyla hem çocuklar, hem de öğretmenler ve anne babalar tarafından sevilerek okunuyor.
Yalnızca Fransa’da 2 milyonun üzerinde baskı yapan, Türkiye de dahil olmak üzere Almanya, İspanya, Finlandiya, Yunanistan, Brezilya, Tayvan, Çin, Kore, Japonya, Slovenya, İtalya, İsveç, Danimarka, Hollanda, Portekiz gibi 17 ülkede yayımlanan “Çıtır Çıtır Felsefe” dizisi, bilginin değerini; kavramlar, sorunlar üzerine kafa yormanın önemini ve yöntemini ortaya koyuyor, doğru düşünebilmenin yollarını, hayatın içinden birçok küçük örnekle tartışmaya özendiriyor. Her kitap, çocukların hep aklını kurcalayan ya da karşılaşacakları güncel ve evrensel kavramları karşılaşacakları kavramsal sorunları nasıl düşünüp irdeleyebileceklerinin, nasıl farklı farklı cevaplar oluşturabileceklerinin başarılı örnekleriyle dolu.
Çocukla felsefeyi en doğal biçimde bir araya getiren “Çıtır Çıtır Felsefe” dizisi, öğretmeye çabalamak veya öğüt vermekten çok; paylaşan, hayatı birlikte anlamaya çalışan, açıklama yapma kaygısı gütmeyen bir anlatımla kaleme alındı. Özellikle anne babalar ve öğretmenler, çocuklara cevap verirken güçlük çektikleri pek çok temel soruya bu dizi sayesinde akılcı ve pratik cevaplar bulabiliyorlar. Böylelikle dizi, nesiller arası iletişim için de mükemmel bir anahtar işlevi kazanıyor. Dizi, eğitimcilere de temel konuları farklı yaklaşımlarla açıklayabilmeleri için zengin bir olanak sağlıyor. Öğrencilerin bağımsız düşünebilen ve düşüncelerini açıklıkla ifade edebilen bireyler olarak gelişmelerini sağlayan örneklerle hazırlanan dizi, felsefeyle en doğru ve hızlı yoldan buluşmak için yetkin bir kaynak, etkili bir eğitim materyali.