CHP Ankara Milletvekili Aylin Yaman, Türkiye Büyük Millet Meclisi Engelli Komisyonu’nda yaptığı konuşmada, erişilebilirliğin engelli politikalarının en temel başlığı olduğunu vurguladı. Yaman, erişilebilirlik politikalarının yalnızca ulaşım altyapısıyla sınırlı kalmaması gerektiğini belirterek, şehir içi ulaşımdan kaldırımlara, duraklardan binalara kadar tüm halkaların kapsayıcı biçimde düzenlenmesi gerektiğini söyledi.
“Erişilebilirlik engelli politikalarında çok önemli bir konu” diyen Yaman, şehir içi ulaşım zincirinin evden asansöre kadar her adımının analiz edilmesi gerektiğini ifade etti:
“Ev, kaldırım, durak, araç, hedef nokta, bina girişi ve asansör… Bu zincirin her halkasını eksiksiz tamamlamamız gerekiyor. Sadece karayolları ya da havayollarına değil, şehir içi ulaşımın tüm basamaklarına odaklanmalıyız.”
Bazı alanlarda ilerleme kaydedildiğini ancak kısa mesafe ulaşımda ciddi sorunların devam ettiğini belirten Yaman, özellikle kaldırım rampaları ve asansörlerin erişilebilirliğinde eksiklikler bulunduğunu vurguladı:
“Birçok yerde hâlâ rampa sorunu çözülemedi. Kamu kurumlarında bile bu eksiklik sürüyor. Görme engelliler için yapılan sarı yüzeyler de ihtiyacı karşılamadığı gibi, kayma ve düşmelere yol açıyor. Bu düzeneklerin güvenli hale getirilmesi gerekiyor.”
Yaman, sesli durak sistemleri ve otobüs anonslarının da erişilebilirlik kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini söyleyerek, “Bu sistemlerin hangi aşamada olduğunu görmek isterdim” ifadelerini kullandı.
Ulaşımda Standart Eksikliği
Demir, kara ve hava yollarındaki indirim oranlarındaki farklılıklara değinen Yaman, standart bir uygulamanın olmamasını eleştirdi:
“Demiryolları ücretsiz, havayolları yüzde 20 indirimli, karayolları ise yüzde 40 indirimli. Bu farklılık düşündürücü. Engelliler için ulaşımda kısa sürede hedefe varmak çok önemli. Özellikle havayolu ulaşımı ücretsiz olmalı.”
Yaman, uzun süreli oturmanın ortopedik engelliler için zorlayıcı olduğunu belirterek, uçak biletlerindeki indirim oranının yetersiz kaldığını söyledi:
“Bilet fiyatları çok yüksek. Yüzde 20 indirim yeterli değil. Havayolları, zihinsel ve ortopedik engelliler için daha kolaylaştırıcı hale getirilmeli.”
Park Yerleri ve Yerli Üretim Araçlar
Konuşmasında engelli park yerlerine yapılan ihlallerin cezalarının ağırlaştırılması gerektiğini de vurgulayan Yaman, “Bu bir kültür meselesi, ama maalesef parasal cezalarla bu kültürün yerleşmesini sağlamak zorundayız” dedi.
Yaman ayrıca, ÖTV muafiyetinde getirilen yeni düzenlemelere de değinerek, yerli üretim zorunluluğunun engelliler için ek mağduriyet yarattığını ifade etti:
“Yerli üretimde yüzde 40 yerlilik şartı getirildi, ancak bu araçlarda tekerlekli sandalye erişimine uygun üretim yok. Yabancı araçlarda kullanılan WOW (Wheelchair Accessible Vehicle) sistemi yerli üretimde bulunmuyor. Eğer yerli üretimi teşvik edeceksek, bu erişilebilir üretim standartlarını da zorunlu hale getirmeliyiz.”
Yaman, uygulamanın amacının kötüye kullanımı önlemek olduğunu ancak mevcut haliyle “gerçek engellileri cezalandırır hale geldiğini” belirterek, “Yerli üretimde WOW standardı zorunlu tutulmadan engelliler teşvik edilemez” dedi.
CHP’li Aylin Yaman, sözlerini “Erişilebilirlik bir lütuf değil, temel bir haktır. Engellilerin bağımsız hareket edebilmesi için ulaşımda, üretimde ve şehir yaşamında standartların eşitlenmesi şart” diyerek tamamladı.
Haber Merkezi