12 Eylül’de Diyarbakır Cezaevi’nde işkence gören Melik Ahmet Say’ın yaptığı başvuruyu reddeden AYM, buna gerekçe olarak da işkence suçunun zamanında resmi makamlara taşınmamış olmasından dolayı devletin sorumlu tutulamayacağını gösterdi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 12 Eylül darbesi döneminde Diyarbakır Cezaevi’nde olan Melik Ahmet Say isimli yurttaşın yaşam hakkı, işkence ve eziyet yasağı hakkının ihlal edildiğine ilişkin yaptığı başvuruyu reddetti. Say, darbecilere yargılanmama zırhı getiren Anayasa’nın geçici 15. maddesinin 2010 yılında yapılan referandum ile kaldırılması ardından Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu. Say, dilekçesinde 12 Eylül döneminde Diyarbakır Cezaevi’nde işkence ve eziyet gördüğünü belirterek, o dönem cezaevinde görevli kamu görevlileri ve sorumluların yargılanmasını istedi. Suç duyurusunu işleme alan savcılık, davanın zaman aşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle, takipsizlik kararı verdi. Takipsizlik kararının kaldırılması için mahkemeye yapılan itirazın reddedilmesi üzerine Say, davayı 2015 yılında AYM’ye taşıdı.
Say, başvurusunda 12 Eylül darbe döneminde yaşanan işkence ve eziyet suçlarının adli kurumlar tarafından yeterli ve etkili bir şekilde soruşturulmadığı, sorumluların tespit edilmediği, ortaya çıkan maddi ve manevi zararın giderilmediğini belirtti. Say, dilekçesinde ifade ettiği gerekçelerle Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan işkence ve yasağının ihlal edildiğini kaydetti.
Başvuruyu “kabul edebilirlik” yönünden inceleyen AYM, darbecilere yargı zırhı getiren ve 2010 yılındaki referandum ile kaldırılan Anayasa’nın geçici 15. maddesinin, darbe döneminde oluşturulan hükümetler, meclisin karar ve tasarruflarını yerine getiren kişi ile organları güvence altını aldığını ileri sürdü. Mahkeme, bu düzenlemenin darbe döneminde kamu görevlilerinin işlediği kişisel suçları kapsamadığını savundu. AYM, Say’ın aradan geçen 30 yıllık sürede zarfında araştırma yapılması mümkün olduğu bir dönemde, işkence iddialarını resmi makamlar önüne taşımamış olmasından devletin sorumlu tutulamayacağını ileri sürdü. AYM, açıklanan nedenlerle, işkence ve eziyet yasağının usuli boyutunun ihlal edilmediğini savundu.
Mahkemenin ilgili komisyonun oy birliğiyle aldığı kararda, başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşullar yönünde incelenmeksizin “Açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna” karar verdi. (DİHA)