Sayıştay Başkanlığı’nın dış denetim raporunda, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan Yıldırım’ın kullandığı örtülü ödenek gibi bazı bakanların da denetim dışı özel hesaplarının bulunması eleştirildi.
AKP Hükümetlerinin, kamu kaynaklarını kayıtsız ve denetimsiz kullanma alışkanlığı Sayıştay’ın raporlarına yansıdı. Sayıştay Başkanlığı’nın dış denetim raporunda, “Genel bütçe kapsamındaki bazı kamu idarelerince Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine aykırı olarak kullanıldığı tespit edilen ve kamu idaresi muhasebe kayıtlarında ve mali tablolarında gösterilmeyen özel hesaplar belirlendi” denildi.
Sayıştay raporunda, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine aykırı olarak genel bütçe kapsamındaki bazı kamu idarelerinin kullanımlarında ‘özel hesaplar’ bulunması eleştirildi.
‘Saydamlık’
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, kanunun, “kamu idarelerinin gelir ve giderlerine ait tüm işlemlerin Hazine veznelerinden gerçekleştirilmesi ve özel vezne açılmaması, kamu idarelerinin, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanması, herhangi bir ad altında bütçe oluşturulmaması, parayla ifade edilebilen değerlere ilişkin tüm mali işlemlerin kayıtlarının usulünce yapılması ve raporlanmasına” ilişkin hükümlerinin altı çizilen raporda bazı bakanlıklara ilişkin özel hesaplar şöyle sıralandı:
Cezalar ve AB fonları
»Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın özel hesapları
•İşçi ücretlerinden kesilen cezaların takip edildiği özel hesap: Bu cezalar Bakanlığın bir kamu bankası nezdinde açmış olduğu hesapta toplanıyor, proje bazında açılan özel hesaplara aktarılıyor. Bu tutarlar muhasebe kayıtlarında izlenmiyor ve mali tablolara yansıtılmıyor.
•Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı Fonları (IPA): Bakanlığın Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı tarafından kullandırılan fonlara ilişkin mali işlemlere Bakanlık mali tablolarında yer verilmediği tespit edildi. Bu fonlar, özel hesapta tutulan kamu kaynağı olduğundan, buna ilişkin mali işlemlerin Bakanlık mali tablolarında gösterilmesi gerekir.
Bakanlık ‘olur’ vermiş
»Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın kullandığı özel hesap
Ölçü ve ölçü aletlerinin muayenelerine ilişkin gelirlerin nasıl ve ne şekilde tahsil edileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmıyor. Bakanlık tarafından il müdürlüklerine gönderilen “Olur” ile bu ücretlerin kamu bankalarında açılacak bir hesaba yatırılması, paranın da muayeneyi yapan memurların yollukları ile taşıma ücretlerinin ödenmesinde, araçların kullanımına ilişkin hizmet satın alınması ve bu araçların tamir, bakım ve yakıt giderleri, konuyla ilgili demirbaş ve kırtasiye satın alınmasında kullanılması öngörülüyor.
‘Denetleyemedik’
Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından tutulan bütçe dışı özel hesaplar da raporlara konu oldu. Motorlu taşıt sürücü kursu, öğrenci yetiştirme kursları, okul aile birliklerinden il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerine aktarılan paylardan oluşan hesaplar, ÖSYM başvuru bedelleri, atık kağıt bedelleriyle özel eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine ilişkin hesaplardan yapılan harcamalarla ilgili şu ifadelere yer verildi; “Özel hesapların mevzuat itibariyle tanımlanmış mali tabloları ve muhasebe sistemleri bulunmadığından mali tablo üretmiyor. Dolayısıyla özel hesaplar hakkında denetim görüşü verilmiyor.”
Belgesel çekimine gitti
AB Bakanlığı’nın denetim raporunda da özel hesabın kullanımıyla ilgili önemli tespitler yer aldı. İhtiyacından fazla bir tutarı özel hesaba aktaran bakanlık, bu hesaptan da önceden öngörülebilen ve hazırlık için yeterli süresi bulunan faaliyetlere harcama yaptığı için eleştirildi.
İki sezon için 26’şar bölümlük belgesel çekimi ve yayımı için özel hesabın kullanılması konusunda raporda, “2016’da hem ilk sezon ödemeleri tamamlanan hem de ikinci sezon ödemeleri süren bu belgesel alımı ihtiyacı ivedi bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmadığı gibi, işin tamamlanması açısından da herhangi bir süre şartı bulunmuyor” denildi.
İhtiyacından fazla tutarı özel hesaba aktaran bakanlık, harcanmayıp kalan paraları da hiçbir yasal dayanağı olmamasına karşın bir sonraki yıla devretti.