Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) düzenlediği basın toplantısı ile asgari ücret talebini açıkladı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, 2021 yılı asgari ücreti net 3.800 lira olmalıdır” dedi. Çerkezoğlu, asgari ücretle ilgili DİSK’in eylem ve mücadele programını da açıkladı.
SiyasiHaber
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu ve yönetim kurulu üyelerinin katılımıyla “DİSK Asgari Ücret Raporu”nu ve 2021 yılı asgari ücret talebini açıkladı.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, milli gelir artışı, yoksulluk sınırı ve TÜİK verileri üzerinden yaptıkları hesaplalar neticesinde DİSK olarak asgari ücret talebini net 3.800 lira olarak belirlediklerini söyledi.
Asgari ücret belirleme sürecini aynı zamanda bir mücadele süreci olarak gördüklerini ifade eden Arzu Çerkezoğlu, “DİSK olarak asgari ücret pazarlığının bütün işçi konfederasyonlarının ortak bir anlayışla, ortak bir mücadeleyle yürütmesini de önemsiyoruz. Bu yıl da geçtiğimiz hafta üç konfederasyon olarak bir basın açıklamasıyla asgari ücretin belirlenmesine ilişkin temel ilkeleri ve prensipleri açıkladık. Asgari ücretin vergi dışı bırakılması, SGK prim desteği sağlanması, işçinin ailesi ile birlikte hesaplanması, milli gelirden payını alması, enflasyon karşısında ezilmemesi, dolar ve altın fiyatları karşısındaki kaybın giderilmesi gibi temel ilkeler noktasında asgari ücrete ilişkin bir çerçeve oluşturmak, asgari ücretin rakam açısından da şartlarını ortaya koymaktadır” dedi.
Arzu Çerkezoğlu, her yıl olduğu gibi bu yıl da tüm işçi örgütleri, konfederasyonlar, demokrasi güçleri, emekten yana olan siyasi partilerle birlikte ortak mücadeleyi önemsediklerini vurgulayarak, “Bu ülkede ürettiğimiz değerin hakça paylaşıldığı, emeğin hak ettiği değeri gördüğü, eşitliğin ve adaletin sağlandığı bir asgari ücret için, insanca yaşayacak bir asgari ücret için, hele de Covid-19 ve ekonomik kriz koşullarında daha da önem kazanan insan onuruna yaraşır bir asgari ücret için ortak, omuz omuza mücadeleyi son derece önemsiyoruz” dedi.
DİSK’in eylem ve mücadele programını da açıklayan Çerkezoğlu, 9 Aralık Çarşamba gününden itibaren, asgari ücretin belirleneceği güne kadar, asgari ücret konusundaki taleplerini dile getirmek için DİSK bölge temsilciliklerinin bulunduğu kentlerde ve DİSK’in örgütlü olduğu tüm işyerlerinde eylem ve etkinlikler gerçekleştireceklerini ifade etti.
Çerkezoğlu’nun açıklamaları çerçevesinde DİSK’in eylem ve mücadele takvimi şöyle:
- 9 Aralık Çarşamba günü DİSK bölge temsilciliklerimizin bulunduğu tüm illerde “Asgari ücret vergi dışı bırakılsın” talebiyle il vergi dairelerinin önünde basın açıklamaları gerçekleştirilecek.
- 14-18 Aralık tarihleri arasında DİSK’in örgütlü olduğu bütün işyerlerinde işçiler bildiriler okuyacak, işyerlerinde asgari ücret konusundaki iradelerini ve kararlılıklarını ortaya koyacak.
- 23 Aralık Çarşamba günü DİSK bölge temsilciliklerinin bulunduğu ve DİSK’in örgütlü olduğu her yerde bölge çalışma müdürlüklerinin önünde basın açıklamaları gerçekleştirilecek. Asgari ücret konusundaki talepler bütün kamuoyu ve Türkiye işçi sınıfıyla paylaşılacak.
- Aralık’ın son haftası, yani asgari ücretin belirleneceği hafta Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı önünde DİSK olarak asgari ücret konusunda talepler, hedefler ve mücadele kararlılığı ifade edilecek
DİSK-AR’dan “Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması”
Basın toplantısında DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hazırlanan “Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması-2021” de kamuoyu paylaşıldı.
DİSK-AR “Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması-2021” PDF halini okumak için TIKLAYIN
http://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2020/12/2021-asgari-ücret-son.pdf
http://arastirma.disk.org.tr/?page_id=4498
Karşılaştırmalı olarak dünya ve Türkiye’dekki asgari ücret uygulamalarını ele alan araştırmanın özet bulguları şöyle:
Türkiye asgari ücretliler toplumu haline geliyor
Asgari ücret milyonların meselesidir. Türkiye’de milyonlarca işçi asgari ücrete mahkûm iken milyonlarca işçi ise yasa dışı bir biçimde asgari ücretten mahrumdur. Asgari ücret azami sayıda işçiyi ilgilendiriyor. Asgari ücret giderek ortalama ücret haline geliyor, ortalama ücret asgari ücret düzeyine düşüyor.
Asgari ücretin altında çalışan 3.3 milyon işçi var
3,3 milyon işçi (bütün ücretli çalışanların yüzde 17’si) asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. Asgari ücretin yarısından daha az ücretle çalışan işçi sayısı 1 milyona yakın. Asgari ücret ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda olan işçilerin sayısı 7,5 milyon (bütün ücretli çalışanların yüzde 38,3’ü) civarındadır.
Asgari ücret civarında çalışan 10 milyon işçi var
Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9,7 milyondur. Bütün ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamdadır. Tüm ücretli çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) asgari ücretin altı ile asgari ücretin bir buçuk katı arasında bir ücret elde ediyor.
Salgın asgari ücretleri düşürdü ve asgari ücret civarında çalışan işçi sayısını artırdı
Covid-19 salgınıyla birlikte ücretlerde önemli kayıplar yaşandı ve asgari ücret altında gelir elde edenlerin sayısı arttı. 1.168 TL ödenekle zorunlu ücretsiz izne çıkarılanlar asgari ücretin yarısı kadar bir gelirle yaşamaya zorlanıyor. Salgınla birlikte kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneğiyle asgari ücretin altına mahkûm edilenler ile işini kaybeden kayıtsız işçiler göz önüne alındığında asgari ücretin altında gelirle yaşamak zorunda olanların sayısının daha da arttığını söylemek mümkün.
Özel sektör işçilerinin yüzde 22’si asgari ücrete erişemiyor
Özel sektör işçilerinin yüzde 21,7’si asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 49 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 62’dir. 9,5 milyona yakın özel sektör işçisi asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor.
Kadınlar asgari ücrette ayrımcılıkla yüz yüze
Asgari ücrete erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 17 iken kadınlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor. Asgari ücret düzeyinde ve daha düşük ücret alanların oranı genelde yüzde 38 iken, kadınlarda yüzde 49’a yükseliyor. Kadınların yarısı asgari ücret ve daha düşük ücretlerle çalışıyor.
Özel sektörde çalışan kadınlar çok daha derin bir ücret eşitsizliği yaşıyor
Özel sektörde kadın işçilerin yüzde 32,5’i asgari ücret altında ücretlerle çalıştırılıyor. Özel sektördeki kadın işçilerin yüzde 9,3’ü ise asgari ücretin yarısının da altında ücretle çalışmaya zorlanıyor. Özel sektörde asgari ücretin oldukça altı ile asgari ücretin yüzde 20 fazlası arasında çalışmak zorunda kalan kadın işçilerin oranı ise yüzde 76’ya çıkıyor.
Asgari ücret ortalama ücret haline geliyor
Ücretler asgari ücret düzeyine geriliyor. 2006 yılında aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin yaklaşık 2 katı iken, 2019’da asgari ücretin 1,41 katına geriledi.
Asgari ücret kişi başına milli gelire göre yüzde 40’tan fazla geriledi
1978’de kişi başına milli gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan asgari ücret, aradan geçen 42 yılda kişi başına milli gelirin yüzde 40 altına düştü. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2020 yılında 2.943 TL değil, 4.995 TL olması gerekirdi.
Türkiye Avrupa ülkeleri içinde asgari ücreti en düşük ülkeler arasında
2010’da Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2020’de bu sayı 3’e düştü. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler Sırbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk’tur. Ancak 2020 Kasım ve Aralık ayındaki güncel döviz kur dikkate alındığında Türkiye’deki asgari ücretin Arnavutluk hariç Avrupa’daki en düşük asgari ücret olduğu açıktır.
Asgari ücretli bir işçi bir yılın 122 günü vergiler için çalışıyor
Brüt asgari ücretin dolaylı-dolaysız vergi ve kesintilerini dikkate aldığımızda yüzde 33,4’ü (983 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. İşçinin eline (Asgari Geçim İndirimi-AGİ dahil) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. İşçi 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çalışıyor.
Asgari ücretten alınan vergi arttı
Asgari ücretle çalışan işçilerden alınan vergi miktarı ilk vergi dilimi tarifesi düşük tutularak artırıldı. 2002 ve 2003 yıllarında ilk vergi dilimi tarifesi asgari ücretin 15-16 katı idi. AKP iktidarında vergi dilimi tarifeleri asgari ücretten ve enflasyondan daha az artırıldı. Böylece 2020 yılında ilk vergi dilimi asgari ücretin 7,5 katına geriledi.
Asgari ücret dolara karşı eridi
ABD doları cinsinden asgari ücret 2016’da 430 ABD dolarına yükseldi. Sonra ekonomik ve siyasal istikrarsızlığa bağlı olarak asgari ücret dolar cinsinden gerilemeye başladı. Ocak-Kasım 2020 ortalama kurlara göre asgari ücret 336 ABD dolarına geriledi. Güncel kurlara göre ise 300 doların altına düştü.
Asgari ücret 25 Cumhuriyet altınından 10 altına geriledi
Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarı ile 25 altın alınabilirken 2020’de yıllık net asgari ücretle sadece 10 Cumhuriyet altını alınabilmektedir.