Sırbistan’da 1 Kasım 2024’te Novi Şad tren istasyonunun beton sundurmasının çökmesi ve 16 kişinin hayatını kaybetmesi üzerine üniversite öğrencilerinin başlattığı protesto gösterileri halkın da gitgide artan katılımıyla devam ediyor. Göstericiler istasyon çatısındaki çökmenin yolsuzluklardan kaynaklandığını vurguluyor ve yapanlardan hesap sorulmasını istiyordu. Ancak yolsuzluklara karşı hiçbir şey yapılmaması ve sorumluların cezalandırılmaması yüzünden şimdi taleplerini siyasi boyuta taşıyarak erken seçim çağrısında bulunuyorlar.
Ülkede parlamento seçimleri dört yılda bir yapılıyor. Sonuncusu 17 Kasım 2023’te yapılmıştı. Seçim tarihi öne çekilmezse, 2027 güz ya da kış aylarına kadar tekrar seçim olmayacak.
Vucic, 13 yıl önce iktidara geldiğinden beri demokratik hak ve özgürlükleri kısıtlamakla suçlanıyor. Bunun yanı sıra, dokuz aydır barışçıl bir biçimde sürdürülen protesto eylemleri de sık sık maskeli grupların saldırısına uğradı ve çatışmalar çıktı. Paramiliter güçlerin, yolsuzluklara ve otokrasiye karşı, hukukun üstünlüğü için gösteri yapan ve erken seçim talep eden protestocuların üzerine, iktidardaki Sırp İlerleme Partisi tarafından salındığı ifade ediliyor.
Çıkan çatışmalarda onlarca kişi yaralandı, çok sayıda kişi tutuklandı.
Öğrenci protesto hareketi, Instagram profilinde yaptığı açıklamada, Vučić’in erken seçime gitmek yerine ülkeyi iç savaşa sürüklediğini belirtti.
Siyasi kariyerine aşırı sağcı Sırp Radikal Partisi’nde başlayan ve ardından Avrupa Birliği üyeliğini savunan Cumhurbaşkanı Alexandar Vučić , yakında daha fazla tutuklama yapılacağını söyledi. Vučić hiçbir kanıt olmaksızın gösterilerin kimliği belirsiz yabancı güçler tarafından dışarıdan planlandığını iddia ederken, rejim yanlısı medya da, aylardır yolları ve köprüleri kapatan, devleti felç eden “teröristlerin” tacizlerinden bıkan “namuslu vatandaşlar”ın, şimdi de “yabancı paralı askerlere” karşı dik durduğunu iddia ediyor.
Vučić paramiliter güçleri kullanıyor
Belgrad Üniversitesi Sırp Siyaseti Profesörü Nebojša Vladisavljević France 24’e verdiği röportajda, protestolara yapılan son saldırılarla bir başka tırmanışa tanık olunduğunu söylüyor. Vladisavljević, “Son birkaç günde, iktidar partisinin destekçisi gibi davranan kiralık çetelerin kullanılmasıyla bir başka tırmanışa tanık olduk. Onları tek tip giyinmelerinden tanıyorsunuz – sivil kıyafetler giyiyorlar, ancak hepsinin siyah tişört, siyah şort pantolon, siyah beyzbol şapkası giydiğini ve bazılarının kapüşonlu olduğunu görüyorsunuz – ve ülke genelinde iktidar partisinin ofislerini korumak için bir araya geliyorlar, Bazıları sopalarla protestocuları kışkırtıyor ve polisin onları dövmesini sağlıyorlar. İşte son birkaç günde gördüğümüz şey bu. Bu adamları önceki yıllarda sık sık kullandılar, ama bunu hep kimse ne olduğunu görmeden yapmaya çalıştılar. Bu yüzden iktidar partisi adına insanları dövüp, parti çizgisini takip etmeyen kendi parti üyeleri de dahil olmak üzere her türlü insana baskı yapmak için kullanıldılar. Özellikle de hükümeti eleştirenlere karşı. Ama yine de, aslında kamusal alanda değillerdi ve şu anki gibi tek tip giyinmiyorlardı. Bu yüzden artık herkes tarafından kolayca fark ediliyorlar.
Bugünlerde gördüğümüz şey, polisle yakın bir şekilde çalıştıkları; bazı durumlarda polis, daha önce hiç görmediğimiz bir şekilde, bazılarından emir bile alıyor ve aralarında sabıka kaydı olan kişiler bile görüyoruz.”